Learn to Speak English

Let me play. मला खेळू दे
Let me go मला जाऊ दे.
Let me eat. मला खाऊ दे.
Let me study. मला अभ्यास करू दे.
Let me drink milk. मला दूध पिऊ दे.
Let me complete  homework. मला गृहपाठ पूर्ण करू दे.
Let me rest. मला विश्रांती घेऊ दे.
Let me finish first. मला पहिले  संपवू दे.
Let me enjoy holidays. मला सुट्ट्यांचा आनंद घेऊ दे.
Let me learn English. मला इंग्लिश शिकू दे.
Let her speak. तिला बोलू दे.
Let her write. तिला लिहू दे.
Let her read. तिला वाचू दे.
Let her cook. तिला स्वयंपाक करू दे.
Let her go home. तिला घरी जाऊ दे.
Let her come in. तिला आत येऊ दे.
Let her do her work. तिला तिचे काम करू दे.
Let her clean room. तिला खोली स्वच्छ करू दे.
Let her learn mathematics. तिला गणित शिकू दे.
Let her watch TV. तिला टीव्ही पाहू दे.
Let him travel. त्याला प्रवास करू दे.
Let him ask questions. त्याला प्रश्न विचारू दे.
Let him answer first. त्याला पहिले उत्तर देऊ दे.
Let him reply. त्याला प्रतिसाद देऊ दे.
Let him take time. त्याला  वेळ घेऊ दे.
Let him study. त्याला अभ्यास करू दे.
Let him wait for some time. त्याला थोडा वेळ वाट पाहू दे.
Let him open the window. त्याला खिडकी उघडू दे.
Let him bat first. त्याला पहिले फलंदाजी करू दे.
Let him eat outside. त्याला बाहेर खाऊ दे.
Let them go. त्यांना जाऊ दे.
Let them tell me.  त्यांना मला सांगू दे.
Let them raise questions. त्यांना प्रश्न विचारू दे.
Let them visit my school. त्यांना माझ्या शाळेला भेट देऊ दे.
Let them play games. त्यांना खेळ खेळू दे.
Let them participate. त्यांना भाग घेऊ दे.
Let them see my house. त्यांना माझे घर पाहू दे.
Let them catch fish. त्यांना मासे पकडू दे.
Let them drink milk. त्यांना दूध पिऊ दे.
Let Sunil ride bike. सुनीलला दुचाकी चालवू दे.
Let Prajwal swim. प्रज्वलला पोहू दे
Let Sheetal work in garden. शितलला बागेत काम करू दे
.
Late Anjali visit the temple. अंजलीला मंदिरात जाऊ दे
.
Let's go to play. चला खेळायला जाऊया.
Let's go to school. चला शाळेला जाऊया.
Let's  read books. चला पुस्तके वाचूया.
Let's complete homework.
 चला गृहपाठ पूर्ण करूया.
Let's travel. चला प्रवास करूया.
Let's go for a picnic. चला सहलीला जाऊया.
Let's draw pictures. चला चित्रे काढूया.
Let's help people. चला लोकांना मदत करूया.
Let's do hard work. चला कष्ट करूया.
Let's have some tea. चला थोडा चहा घेऊया.
x

मला भावलेले बाबा आमटे!

 'Baba Amte' the name which I heard hundreds of times throughout my life of three decads. The curiosity about his work and  his name often compelled me to contemplate  him frequently. A strong desire to see 'Anandwan' and 'Hemalkasa', at least once in life, was bornt in my mind a very long ago. Every  article and every book I read about him would double my willingness to visit these places. Fortunately last fortnight on 9th October 2022, finally the day arose when I started my journey to Anandwan with a few friends of mine. 
The plan was to reach  Anandwan as early as possible so that we could get plenty of time to spend over there. I remember, when we entered the first gate, there was a sudden change in surroundings. Very clean roads with beautiful flowered trees on both sides were catching attention of every passerby.

 Guys,we forget ourselves for a while as we see the well planned structures and roads all around. What astound us above everything are the workshops we come to see facing the streets. These workshops offer different opportunities to the hundreds of youngsters here, who in return enrich Anandwan with their skills of weaving, cleaning, drawing, painting, sculptureing and many more arts to describe. But the most wonderful thing associated with Anandwan is that each and every person working here is physically challenged. This is the sheer magic of Baba Amte who has been a source of unending inspiration for these people. The flame of self reliance that was ignited by Baba in 1951, is still burning with same placidity. Smiling faces, working fingerless hands, welcoming lips and confident hearts are the true identity of Anandwan. One of the dwellers of Anandwan, while speaking to us told that Anandwan was founded in 1951. Since then it has become a home for those outcaste people who suffered severly due to their leprosy. In the course of time, all types of disabled people started becoming an inseparable part of Anandwan. The lonely, the rejected, the abandoned, the unloved and the sufferers from all walks of life were welcomed at Anandwan with equal respect. What different happened with them at Anandwan is very interesting to know. Baba inculcated in their minds and souls that their life was really an opportunity for them. They learnt to lead a happy, self esteemed and  respectful life. What else do we expect for being a good human ?

Today when we  observe each nook and corner of Anandwan, our hearts get filled with joy and proud to see the precise work of it's representatives.We visited one shop where carpentry work displayed. 

Samples of wooden art  by fingerless hands, working on handlooms with sightless eyes, teaching totally dumb and deaf students, paintings made with thrown coconut shells and maize husks... everything is just beyond perception and this can happen only at Anandwan.Really it has  given them a reason to live a fruitful life endowed with self confidence.  I don't know what driving force rules their minds but I didn't find anyone blaming and grumbling their fate for being disabled.

Temples are very common in India. We can't imagine any locality without a temple or a place of worship but Anandwan is an exception to that. We didn't find any temple, church or mosque in Anandwan. I think their work has become their worship and Anandwan itself is a spiritual place.

On moving forward someone told us about the medals and rewards. Padma Shree, Padma Vibhushan, Damien Dutton, the highest award in the field of leprosy by the USA, Ramon Magsaysay, The Dalit Mitra Award, the Right Livelihood Prize, the International Gandhi Peace prize,The Templeton Prize, United Nations human Rights Prize,.... This list includes just some to talk about..

This success story dates back to December 26,1914 at Hinganghat. Murlidhar Devidas Amte, initial name of our Baba Amte. He was born in a rich Brahmin family of a Jagirdar of those times.  He had everything that a person could possibly want, a wealthy background and a comfortable life. But he chose to dedicate himself for the betterment of downtrodden and suffered people. Leprosy.. often remembered as a dreaded disease, horrified people with brooding fear those days.Baba relinquished his well to do profession of a lawyer and jumped in the war to rescue and rebuild his brothers.

To understand  altitude of his accomplishments,his struggles, his legacy,his greatness,his highness,his gospel...only way is a direct trip to... Anandwan.
Anandwan..land of  Opportunities!

यमक जुळणारे शब्द: मराठी आणि इंग्रजी

 ताई - माई
गवत - सवत
पान - खान
फूल - मूल
नवा- खवा
सहा- पहा
लाडू -साडू
बटन- मटन
वरण- चरण
भाऊ -जाऊ
बळ -फळ
जतन - वतन
कान - छान
साडी - गाडी
नवरा - पवरा
खाकी- टाकी
खवा - रवा
खारीक-  बारीक
सुपारी-  व्यापारी
कोण - फोन
पाणी-  गाणी
सात - भात
भाऊ-  गाऊ
लाल - महाल
बिकट-  तिखट
गारा - वारा
दाट-  पाट
साल-  गाल
गरम-नरम
चाक - बाक
फिरकी-  गिरकी
आजी-  भाजी
पाय - काय
गळा - मळा
सडके - मडके
हळू - वळू
सफाई - छपाई
चटकन-  पटकन
गाय - पाय
सहा-  पहा
गर्व-  सर्व
केळ-  खेळ
केस - फेस
फरशी - बुरशी
नाद - साद
ईशा-  मिशा
वीट - नीट
गादी - मादी
दही - सही
लहान - तहान
चोर - मोर
ससा - बसा
कळवा -पळवा 
जत्रा -कुत्रा
ढोल- गोल
वही -सही
जग- मग
तिखट-  फिकट
सावळा- मावळा
रात्र- चित्र
वात- सात
ठेस- नेस
खाली - नाली
नरक- सरक
स्वर्ग - मार्ग
गोड- फोड
तिकडे- इकडे
कोंबडा - तांबडा
चटका - मटका
सैनिक - दैनिक
नाद - वाद
हटके- फुटके
वाच - नाच
खेळ - मेळ
पालक - चालक
वरात - परात
पाहुणे - मेहुणे
फिरकी - गिरकी
आठवण -  साठवण
तारक - मारक
वजन - डझन
तलवार - सलवार
सत्कार - फुत्कार
मावशी - पावशी
उठले - पिठले
छडी - घडी
रडके - फडके
तपास - नापास
भेंडी - शेंडी
जंगल - मंगल
साखर - भाकर
आहेर - माहेर
लग्न - भग्न
कातळ - पातळ
कचरा - निचरा
झरा - खरा
आंबट - लांबट
रक्षक - भक्षक
गल्ला - किल्ला
स्वस्त - मस्त

--------------------------------------------------------------------------

Most Useful list of English rhyming words:

Toy - boy
Man - can
Look - book
Race - guess
Hot - not
Say - bay
Run - fun
Moon - soon
Name - same
Big - fig
Will - fill
Hate -  gate
Rat-  bat
In - sin
Best - test
Last - fast
Rare - care
Hen - ten
Sell - tell
Rise -  size
Dark - mark
Cry - try
So - no
Win -  sin
Paint - taint
Light - white
Pink -  sink
Fine - mine
Walk - talk
Night - sight
Make - take
Week - seek
Loose - goose
Poor - door
Chair - fair
Dare - fare
Lift - gift
One - none
Table - fable
House - mouse
Nice - mice
Hire - fire
Dog - fog
Blow - flow
Can - fan
Ring - sing
Trick - brick
Jeep - deep
Clap - slap
Hand - band
Fight - right
Cut - hut
More - core
Eye - bye
Boil - toil
Tear - bear
Game - fame
Like - bike
Catch - match
Card - hard
Reel - feel
King - sing
Down - town
Cool - pool
Man - ban
Bad -  had
Hotel - motel
Cast - mast
Brook - crook
Gun - sun
Goat - boat
Crab - grab
Donkey - monkey
Table - cable
Tree - free

Sow - how
Then - when
Hit - bit
Now - cow
Bag - nag
Seed - feed
Tail - sail
Few - sew
Belt - felt
Read - bead

Single - mingle
Teach - bitch
Rain - main
Borrow - sorrow
Fan - pan
Knife - wife

मुलांनी शालेय जीवनातच ही पुस्तके वाचली पाहिजेत!

 नमस्कार मित्रांनो,
परवा माझ्या  शाळेत पेंटिंग चे काम सुरू होते. शाळेची नवीन इमारत असल्यामुळे संपूर्ण इमारतीला विविध चित्रांच्या माध्यमातून बोलकी आणि विद्यार्थ्यांना आवडेल अशा पद्धतीने  फुलवण्याचे काम आम्ही गावातील मंडळीच्या सहकार्याने करत होतो. सर्वप्रथम शाळेच्या व्हरांड्यामध्ये विविध विषयांची व विविध प्रकारची चित्रे काढून पूर्ण झाली. विविध नकाशे, मराठी आणि इंग्रजी ची विविध प्रकारची माहिती, विद्यार्थ्यांना उपयोगी पडणारे सामान्य ज्ञानाचे विविध घटक आणि कितीतरी प्रकारची बरीच चित्रे पूर्ण केल्यानंतर माझ्या मनात एक विचार आला की, आपण शाळेच्या एका चित्रात विद्यार्थ्यांनी अगदी बालवयात म्हणजेच शालेय जीवनातच वाचली पाहिजेत अशा काही महत्वाच्या पुस्तकांची यादी करून जर एका चित्रात लिहिली तर  त्यांना जीवनभर आवश्यक असलेले ज्ञान आणि व्यक्तिमत्त्व विकासासाठी आवश्यक असलेले कौशल्य किंवा संस्कार अगदी सहजपणे मिळून जातील. एकतर ग्रामीण भागात विद्यार्थ्यांना वाचण्यासाठी हवी ती पुस्तके मिळत नाहीत किंवा त्यांना वाचनाची आवड असली तरी महत्त्वाच्या आणि प्रेरणा देणाऱ्या पुस्तकांची नावे त्यांना माहिती नसतात. मग यावर विचार करून आम्ही असे ठरवले की, जर विद्यार्थ्यांसमोर नेहमी राहतील अशा पद्धतीने दहा वीस पुस्तकांची नावे एखाद्या चित्रात लिहिली तर अगदी बालपणातच पाहून पाहून त्यांना त्या पुस्तकांची नावे पाठ होऊन जातील आणि भविष्यात वेळ मिळाल्यानंतर अगदी आवर्जून ते ही पुस्तके नक्कीच वाचायचा प्रयत्न करतील कारण आम्ही या चित्राला नावच असे दिले की काही झाले तरी विद्यार्थ्यांना ही पुस्तके वाचण्याची ओढ मनात सदैव निर्माण झाल्याशिवाय राहणार नाही. तर काय होते मग या चित्राचे हेडिंग किंवा मथळा ...तर तो होता...
  'विद्यार्थ्यांनी वाचण्यासारखी पुस्तके
'.... मग आम्ही कोणत्या पुस्तकांची नावे या चित्रात लिहिली आणि त्या पुस्तकांचे लेखक कोण होते याबद्दल चला जाणून घेऊया अगदी थोडक्यात... तुम्हालाही आवडले तर ही पुस्तके नक्की वाचा आणि तुमच्या किशोरवयीन मुलांना ही पुस्तके नक्की वाचायला द्या... आणि हो बरं का ही पोस्ट तुम्हाला कशी वाटली हे मात्र नक्की कमेंट करून कळवा.... चला तर मग आम्ही लिहिलेल्या पुस्तकांची नावे आणि त्यांची थोडक्यात माहिती घेऊया.....

1) यश तुमच्या हातात :

मित्रांनो मला अतिशयआवडलेले असे हे पुस्तक आहे. या पुस्तकाचे लेखक शिव खेरा हे आहेत. मी जेव्हा पहिल्यांदा हे पुस्तक वाचले त्यावेळेस माझ्यात झालेला बदल केवळ शब्दात व्यक्त करणे माझ्यासाठी अशक्य आहे. या पुस्तकाच्या वाचनानंतर आपल्या अंतर्मनात होत जाणारा बदल अगदी सुरुवातीपासूनच आपल्याला जाणवू लागतो. मला तर वाटते अगदी पाचवी सहावीत असतानाच प्रत्येक विद्यार्थ्याला हे पुस्तक वाचायला दिले गेले पाहिजे. या पुस्तकातून व्यक्तिमत्त्व विकासासाठी आवश्यक असणारे संस्कार अगदी बालवयातच विकसित होण्यासाठी खूप खूप मदत होते. मला आताही आठवते, मी माझ्या कित्येक विद्यार्थ्यांना हे पुस्तक भेट म्हणून दिलेले आहे. सकारात्मक दृष्टिकोन, आत्मविश्वास आणि धैर्य यांचा विकास होण्यासाठी या पुस्तकाला तोडच नाही. अगदी छोट्या छोट्या गोष्टींच्या मदतीने श्री शिव खेरा सरांनी जे पाठ या पुस्तकात लिहिले आहेत ते आपल्या आंतर मनावर कायमस्वरूपी प्रभाव निर्माण करतात. या पुस्तकातील सकारात्मक आणि नकारात्मक दृष्टिकोनामुळे जीवनावर होणारे परिणाम जर आपण काळजीपूर्वक वाचले तर आपण आयुष्यात अपयशापासून हजारो कोस दूर राहू शकतो याची मला खात्री वाटते. मला वाटते प्रत्येकाने अगदी आवर्जून हे पुस्तक वाचलेच पाहिजे.

2) रिच डॅड पुअर डॅड :
 रॉबर्ट कियोसाकी यांनी लिहिलेले हे एक अप्रतिम असे पुस्तक आहे. त्यांनी या पुस्तकातून आर्थिक श्रीमंती कशा पद्धतीने अगदी सहजपणे मिळवता येते हे सिद्ध करून दाखवले आहे. आपणा सर्वांना श्रीमंत व्हावे असे वाटते पण पैसे सहजपणे अगदी कशा पद्धतीने कमवता येतात याचे पूर्ण स्पष्टीकरण त्यांनी या पुस्तकात दिलेले आहे. मला वाटते अठरा वर्षे पूर्ण झालेल्या आणि भविष्याचा विचार करणाऱ्या प्रत्येक युवकांच्या हातात हे पुस्तक पडलेच पाहिजे. ज्यांनी नुकतीच कमाई करायला सुरुवात केली आहे त्यांच्यासाठी हे पुस्तक म्हणजे अगदी सोनेरी सुरुवात म्हणायला हरकत नाही. हे पुस्तक मराठी भाषेतही उपलब्ध आहे. पैसे आपल्यासाठी कसे काम करतात आणि आपल्याला अजून श्रीमंत कसे बनवतात हे जाणून घेण्यासाठी हे पुस्तक एकदा नक्की वाचावे...

3) राजमुद्रा :
 मनोहर भोळे या लेखकाने  लिहिलेले हे एक अतिशय सुंदर असे पुस्तक आहे.स्पर्धा परीक्षेची तयारी करून अधिकारी व्हायची इच्छा असलेल्या मुलांसाठी तर हे पुस्तक म्हणजे एक खूप मोठे मार्गदर्शकच. या पुस्तकात लेखकाने अतिशय जिद्द आणि मेहनत घेऊन कठीण परिस्थितीचा सामना करत मोठे मोठे अधिकारी बनलेल्या बारा यशस्वी अधिकाऱ्यांची
 माहिती आणि जीनवप्रवास  अतिशय सुंदर आणि सोप्या भाषेत वर्णन केलेला  आहे. हिंगोली जिल्ह्यातील अतिशय ग्रामीण भागातील पांडुरंग पोले नावाचा एक विद्यार्थी कशा पद्धतीने अतिशय विपरीत परिस्थितीत अभ्यास करून आय. ए. एस. अधिकारी बनतो ही माहिती वाचल्यानंतर आपल्याला जी प्रेरणा मिळते ती अद्भूतच म्हणावी लागेल.... चला तर मग एकदा हे पुस्तक वाचून काढा.

4) Think And Grow Rich:
 विचार करा आणि श्रीमंत व्हा. हे पुस्तक मराठीसह कितीतरी भाषेमध्ये उपलब्ध आहे. नेपोलियन हिल या महान लेखकांने लिहिलेले हे पुस्तक गेल्या कित्येक वर्षापासून बेस्ट सेलर पुस्तक बनलेले आहे. जीवनात यशस्वी होण्यासाठी आयुष्यातील सुरुवातीची सोळा वर्षे अतिशय महत्त्वाची असतात. या सोळा वर्षात मुलांवर अतिशय उच्च दर्जाचे संस्कार केले तर त्यांचे संपूर्ण जीवनच अतिशय आनंदी, प्रसन्न, समृद्ध आणि यशस्वी बनुन जाते. या पुस्तकातून नेपोलियन हिल यांनी नेमकी हीच गोष्ट अगदी स्पष्टपणे वर्णन करून सांगितलेली आहे. नेपोलियन हिल यांनी 500 यशस्वी व्यक्तींचा सखोल अभ्यास केला आणि त्यानंतर त्या सर्वांमध्ये यश मिळवून देणारी नेमकी कोणती गोष्ट होती आणि तिने त्यांना कसे यशस्वी बनवले हे अगदी सोप्या भाषेत प्रभावीपणे मांडलेले आहे. आपल्याला आपलीही मुले यशस्वी आणि कर्तत्ववान व्हावी असे जर वाटत असेल तर त्यांच्या हातात हे पुस्तक द्यायला नको का...?

5) आमचा बाप अन आम्ही: 
डाॅ नरेंद्र जाधव यांचे हे पुस्तक आहे. हे पुस्तक वाचून आपल्या मनाचा कणखरपणा हजारो पटींनी वाढलाच म्हणून समजा. शिक्षणाचा आपल्या जीवनावर किती  सकारात्मक परिणाम होतो आणि आपले जीवन कशा पद्धतीने झपाट्याने बदलून जाते याचे सर्वोत्कृष्ट उदाहरण आपल्याला या पुस्तकातून पाहायला मिळते. लेखकाने या पुस्तकातून केलेले वडिलांचे वर्णन आणि त्यांची शिकवण आपल्यासाठी कायम स्वरूपाची प्रेरणा बनून राहते. अगदी शून्यापासून सुरुवात झालेला जीवनाचा प्रवास आणि त्यांच्या कुटुंबातील भावंडांनी मिळवलेले डोळे दिपवून टाकणारे यश पहिले की, शिक्षण म्हणजे वाघिणीचे दूध आहे हे शब्द अगदी खरे वाटल्याशिवाय राहत नाहीत बरं का.

6) विद्रोही तुकाराम : 
डाॅ. आ.ह. साळुंखे सर यांच्या पुस्तकांपैकी हे एक अतिशय अप्रतिम पुस्तक आहे. जगद्गुरू संत तुकाराम महाराज यांचे विषयी अगदी सखोल आणि अभ्यासपूर्ण अशी माहिती या पुस्तकातून आपणाला वाचण्यास  मिळते. संत तुकाराम महाराज यांचे संपूर्ण जीवन चरित्र आणि जीवन कार्य या पुस्तकातून अतिशय सुंदर पद्धतीने रेखाटलेले  आहे. संत तुकाराम महाराज यांच्याविषयीचे हे पुस्तक वाचून मला तरी वाटते खरी श्रद्धा आणि आस्था कशी असावी हे या पुस्तकातून अगदी अप्रतिमपणे वर्णन केलेले आहे. श्रद्धा आणि अंधश्रद्धा, कर्मकांड, अनिष्ट रूढी परंपरा आणि लोकजीवनातील सामाजिक भेदभाव नष्ट करून विज्ञानवादी आणि डोळस जीवन जगण्यासाठी जीवनभर पुरेल असे मार्गदर्शन आपल्याला या पुस्तकातून नक्कीच मिळू शकते.

7) शिवाजी कोण होता ? :
काॅ. गोविंद पानसरे सरांनी लिहिलेले छत्रपती शिवाजी महाराज यांचेवरील हे एक अतिशय सुंदर असे छोटेखानी पुस्तक आहे. मी आत्तापर्यंत शिवाजी महाराजांबद्दल जेवढे काही वेगवेगळी पुस्तके वाचली त्यापेक्षा हे अगदी आगळेवेगळे पुस्तक आहे. छत्रपती शिवाजी महाराज  अगदी कमी वेळात जर समजून घ्यायचे असतील तर हे पुस्तक एक सर्वोत्तम पर्याय आहे. एक आदर्श राजा कसा असतो हे आपल्याला या पुस्तकातून अतिशय सुरेख पद्धतीने स्पष्ट केलेले आहे.

8) स्टीलफ्रेम: 
खूप खूप शिकून खूप खूप मोठे होऊ इच्छिणाऱ्या विद्यार्थ्यानी हे पुस्तक कायम आपल्या जवळ ठेवावे असेच आहे. हे पुस्तक वाचताना जर आपले वय 30 पेक्षा कमी असेल  तर आपल्याला नक्कीच वाटते की ,आपण एकदा तरी स्पर्धा परीक्षा देऊन खूप मोठा अधिकारी झाले पाहिजे आणि हे पुस्तक वाचताना जर आपले वय चाळीसच्या घरात असेल तर मात्र नक्कीच पश्चाताप झाल्याशिवाय राहत  नाही. मनात एक खंत रेंगाळत राहते की, अरेरे.. हे पुस्तक जर मी अगोदरच वाचले असते तर माझ्या मध्ये लपलेला अधिकारी कधीच बाहेर आला असता आणि आज लाल गाडीच्या दिव्यात बसून मी ऐटीत देशसेवा करत फिरत राहिलो असतो. या पुस्तकाचे लेखक फारूक नाईकवाडे हे आहेत.

_________________________________________________ 

मित्रांनो, अज्ञान हे कधीही भयंकरच असते त्यामुळे अगदी बालवयापासून मुलांच्या मनावर योग्य आचार विचारांचे संस्कार जर रुजवले तर भविष्यात निर्माण होणाऱ्या अपरिमित हानी पासून आपण त्यांचे निश्चितच रक्षण करू शकतो....धन्यवाद.

150 मराठी वाक्प्रचार आणि त्यांचे अर्थ

 नमस्कार मित्रांनो,

 आज आपण शालेय जीवनात उपयोगी पडणारे शंभर महत्त्वाचे मराठी वाक्प्रचार पाहूया. वाक्प्रचार हा मराठी व्याकरणाचा अतिशय महत्त्वाचा असा प्रकार आहे. मराठी विषयाच्या पेपरमध्ये दरवर्षी वाक्प्रचाराचा अर्थ सांगून वाक्यात उपयोग करा असा प्रश्न हमखास असतोच. हा प्रश्न अचूक सोडवला की पैकीच्या पैकी मार्क मिळतात. पण मराठी भाषेतील असे कित्येक दररोज उपयोगी पडणारे वाक्प्रचार आहेत त्यांचा अर्थ आपल्याला माहीतच नसतो.. चला तर मग आज आपण महत्त्वाचे असे काही वाक्प्रचार पाहूया आणि त्यांचा अर्थ शिकून घेऊया.

खडा टाकून पाहणे - अंदाज घेणे
कावराबावरा होणे  - बावरणे
काखा वर करणे - आपल्याजवळ काहीच नाही असे सांगणे
कपाळ फुटणे - दुर्दैव येणे
डोळे पाणावणे - डोळ्यात पाणी येणे
तडीस नेणे - पूर्ण करणे
घोडे मारणे - नुकसान करणे
थोबाड रंगवणे - तोंडात मारणे
ताळ्यावर आणणे -  योग्य समज देणे
संभ्रमात पडणे -  गोंधळणे
हात चोळणे - चरफडणे
हाता पाया पडणे - खूप विनंती करणे
वठणीवर आणणे -  विनम्र बनवणे
राम नसणे - अर्थ नसणे
मूग गिळणे -  शांत राहणे
साखर पेरणे - गोड गोड बोलून आपले करणे
माश्या मारणे - रिकामटेकडे असणे
वाटाण्याच्या अक्षता लावणे - नकार देणे
हाय खाणे - धास्ती घेणे
हूल देणे - चकवणे
आभाळ कोसळणे - खूप मोठे संकट येणे
उत येणे - अतिरेक होणे
गाशा गुंडाळणे - एकाएकी निघून जाणे

काना डोळा करणे - दुर्लक्ष करणे
कपाळमोक्ष होणे - मरणे
अन्नास जागणे - उपकारांची जाणीव ठेवणे
उचल बांगडी करणे - एखाद्याची जबरदस्तीने हकालपट्टी करणे
आकाश ठेंगणे होणे - खूप आनंद होणे
कणीक तिंबणे - खूप मार देणे
अंगाचा तीळ पापड होणे - खूप राग येणे
घाम गाळणे - खूप कष्ट करणे
चौदावे रत्न दाखवणे - खूप मार देणे
जीव खाली पडणे - काळजीतून मुक्त होणे
डोळ्यात खूपणे - सहन न होणे
तोंडाला पाने पुसणे - फसवणे
तारांबळ उडणे - अतिशय घाई घाई होणे
जीवाची मुंबई करणे - खूप मजा करणे
घोडे पेंड खाणे - अडचण निर्माण होणे
चंग बांधणे - निश्चय करणे
सोन्याचे दिवस येणे - चांगले दिवस येणे
हात ओला होणे - फायदा होणे
विडा उचलणे - निश्चय करणे
मनाने घेणे - निश्चय करणे
वाचा बसणे - बोलता न येणे
हातपाय गळणे - धीर सुटणे
केसाने गळा कापणे - घात करणे
आकाश फाटणे - खूप मोठी संकटे येणे
अटकेपार झेंडा - लावणे खूप पराक्रम करणे
गुजराण करणे - उदरनिर्वाह करणे
खो घालणे - संकट निर्माण करणे

वाट लावणे -  मोडून तोडून टाकणे
राम म्हणणे - शेवट होणे
लौकिक मिळवणे - सर्वत्र मान मिळवणे
मनावर ठसणे - मनावर जोरदारपणे बिंबवणे
मधाचे बोट लावणे - आशा दाखवणे
स्वर्ग दोन बोट उरणे - खूप आनंद होणे
हात देणे - मदत करणे
हाय खाणे - धास्ती घेणे
श्रीगणेशा करणे -  सुरुवात करणे
मात्रा चालणे - योग्य परिणाम होणे
भान नसणे - जाणीव नसणे
जीवाचा धडा करणे - पक्का निश्चय करणे
जीव भांड्यात पडणे - काळजी दूर होणे
डोळे निवणे - समाधान वाटणे
तोंड काळे करणे - नजरेआड होणे
थांग न लागणे - कल्पना न येऊ देणे
थुंकी झेलणे - लाचारी पत्करणे
डोळ्यात धुळ फेकणे -  फसवणे
तिलांजली देणे -  सोडून देणे
अन्नास लावणे - उपजीविकेचे साधन मिळवून देणे
कुत्रा हाल न खाणे - अतिशय वाईट स्थिती येणे
कायापालट होणे - पूर्णपणे बदलणे होणे
उन्हाची लाही फुटणे - अतिशय ऊन पडणे
आच लागणे - झळ लागणे
अत्तराचे दिवे लावणे - भरपूर उधळपट्टी करणे
अडकित्तात सापडणे - संकटात अडकणे
कंठस्नान घालणे - ठार मारणे
खडे चारणे - शरण येण्यास भाग पाडणे
गुण दाखवणे - खरे रूप दाखवणे
गंगेत घोडे न्हाणे - खूप समाधान वाटणे

घडी भरणे - विनाश काळ जवळ येणे
घर धुवून नेणे - सर्वच लुबाडून नेणे
घर डोक्यावर घेणे - खूप गोंधळ घालणे
घोडे मध्येच आडणे - प्रगतीत खंड पडणे
चतुर्भुज होणे - कैद होणे
चव्हाट्यावर आणणे - उघडकीस आणणे
चारी दिशा मोकळ्या होणे - स्वतंत्र होणे
जमीनदोस्त होणे - पूर्णपणे नष्ट होणे
जंग जंग पछाडणे - खूप प्रयत्न करणे
जिभेला हाड नसणे - मनात येईल ते बोलणे
जीवात जीव येणे - हिम्मत येणे
जीव मेटाकुटीस येणे - खूप त्रास होणे
जीव अधीर होणे - उतावीळ होणे
जीव टांगणीला लागणे - चिंताग्रस्त होणे
जीवावर उदार होणे - जीव देण्यास तयार असणे
जीवाचे रान करणे - खूप कष्ट करणे
झळ लागणे - दुष्परिणाम होणे
जीव थोडा थोडा होणे - खूप काळजी वाटणे
टक लावून पाहणे - एकसारखे पाहणे
जीव तीळ तीळ तुटणे - एखाद्यासाठी तळमळणे

दाद न देणे - पूर्णपणे  दुर्लक्ष करणे
दात धरणे - शत्रुत्व करणे
दाढी धरणे - विनंती करणे
धाबे दणाणणे - खूप घाबरणे
पाठ दाखवणे - पळून जाणे
पदरात घालणे - चूक पटवून देणे
बत्तीशी दाखवणे - खूप हसणे
पाणी पडणे - वाया जाणे
नांगी टाकणे - हातपाय गळणे
नजर करणे - भेटवस्तू देणे
पोटाची दामटी वळणे - खायला न मिळणे
पाऊल वाकडे पडणे - वाईट मार्गाने जाणे
बोल लावणे - दोष देणे
बुचकळ्यात पडणे - गोंधळून जाणे
नाक मुरडणे - नापसंती दाखवणे
दुधात साखर पडणे - अधिक चांगले घडणे

पदर मोड करणे - स्वतःचे पैसे दुसऱ्यासाठी खर्च करणे

द्राविडी प्राणायाम करणे - सोपा सोडून कठीण मार्ग धरणे

पाचवीला पुजणे - कायम संकटांची सोबत असणे

मनात मांडे खाणे - मनोराज्य करणे

राईचा पर्वत करणे - शिल्लक गोष्टीला जास्त महत्त्व देणे
पाणी दाखवणे - सामर्थ्य दाखवणे
नाक वर असणे - दिमाख असणे
धरणे धरणे - हट्ट करणे
पोटात शिरणे - मन जिंकणे
पोटात घालणे - क्षमा करणे
पाण्यात पाहणे - खूप तिरस्कार करणे
फाटे फोडणे - अडचणी निर्माण करणे
पोटाला चिमटा घेणे - काटकसर करणे
बत्तीशी रंगवणे - जोराने थोबाडत मारणे
नजरेत भरणे - उठून दिसणे
दातखिळी बसणे - बोलणे अवघड होणे
नाकाने कांदे सोलणे -  बढाया मारणे
नांगी ठेचणे - शिक्षा देणे
राख होणे - पूर्ण नष्ट होणे
डांगोरा पिटणे - सगळीकडे बातमी पसरवणे
तोंडात बोट घालणे - खूप आश्चर्य होणे
दबा धरून बसणे - टपून बसणे
घोडे मध्येच आडणे - प्रगतीत खंड पडणे
कंबर कसणे - तयारी करणे

हातावर तुरी देणे - फसवून निसटून जाणे
रक्ताचे पाणी करणे - खूप मेहनत करणे
मधून विस्तव न जाणे - अतिशय शत्रुत्व असणे
बादरायण संबंध असणे - ओढून काढून संबंध तयार करणे
बोल लावणे - दोष देणे
नाक घासणे - स्वतःचे काम होण्यासाठी दुसऱ्याचे पाय धरणे
जीवाला घोर लागणे - खूप काळजी वाटणे
डोळे दिपवणे - थक्क करणे
डाळ शिजणे - सोय होणे
इकडचा डोंगर तिकडे करणे - फार अवघड काम पूर्ण करणे

Confusing Words

 नमस्कार मित्रांनो,
आज आपण इंग्रजीमधील आपला नेहमी गोंधळ उडवणारे शब्द पाहणार आहोत.इंग्रजीमध्ये असे काही शब्द किंवा शब्दांच्या जोड्या असतात ज्यांचे उच्चार जवळपास सारखे असतात परंतु त्यांचे अर्थ मात्र वेगवेगळे असतात. जर आपण अशा शब्दांचे अर्थ नीटपणे लक्षात ठेवले तर कोणत्या शब्दाचा अर्थ काय आहे हे सांगताना आपली तारांबळ उडणार नाही आणि योग्य वेळी आपण अचूक शब्द वापरून आपल्या चुका सहजपणे टाळू शकतो. खालील शब्दांची जोडी पहा म्हणजे तुमच्या चटकन लक्षात येईल की कशा पद्धतीने केवळ उच्चारात सारखेपणा असल्यामुळे आपल्याला असे शब्द वापरताना मनात गोंधळ निर्माण होतो....
1) Quiet (क्वाइट) शांत 
Vijay was very quiet yesterday.
2) Quite (क्वाइट) पूर्णपणे
Vijay was quite nervous yesterday.
वरील पहिल्या वाक्याचा अर्थ होतो, काल विजय खूप शांत होता. आणि वरील दुसऱ्या वाक्याचा अर्थ होतो, काल विजय पूर्णपणे चिंताग्रस्त होता. आता कोणत्या ठिकाणी कोणता शब्द वापरायचा हे अचूक समजण्यासाठी दोन्ही शब्दांचे अर्थ पक्के माहिती असायला हवेत नाही का.... चला तर मग आता आपण अशा अजून काही सारख्या दिसणाऱ्या शब्दांच्या जोड्या पाहूया जी आपली धांदल उडवतात....

1) Boar (बाॅर ) डुक्कर
1) Bore (बाॅअर) तीच ती गोष्ट सांगून सतावणे

2) Lose (लूझ) पराभूत होणे
2) Loose (लूस) ढिला,सैल

3) Differ (डिफर) मतभेद असणे
3) Defer (डिफर) लांबणीवर टाकणे

4) Beside (बिसाइड) जवळ,बाजूला
4) Besides (बिसाइड्झ) शिवाय,आणखी

5) Dye (डाइ) रंग देणे
5)Die (डाइ) मृत्यू पावणे

6)Site (साइट) खुली जागा
6)Sight (साइट) दृष्टी

7)Cast (कास्ट) फेकणे
7) Caste (कास्ट) जात

8) Principal (प्रिन्सिपल) सर्वात महत्वाचा,प्रमुख
8) Principle (प्रिन्सिपल) सामान्य नियम

9)Brake (ब्रेइक) गतिनिरोधक
9) Break (ब्रेइक) फोडणे

10) Except (इक्सेप्ट) व्यतिरिक्त
10) Expect (इक्सपेक्ट) अपेक्षा धरणे

11)Pray (प्रेइ) प्रार्थना करणे
11)Prey (प्रेइ )भक्ष्य,शिकार

12)Teem (टीम) विपुल असणे
12)Team (टीम) खेळातील एका बाजूचा संघ

13) Floor (फ्लाॅअर) जमीन,मजला
13)Flour (फ्लाॅउअर) धान्याचे पीठ

14)Float (फ्लोट) तरंगणे
14)Flout (फ्लाउट) अवहेलना करणे

15)Week (वीक) आठवडा
15) Weak (वीक) अशक्त

16)idol (आइडल) मूर्ती,आवडती व्यक्ती
16) idle (आइडल) रिकामटेकडा

17)Advise (अडव्हाइझ) उपदेश (नाम)
17)Advice (अडव्हाइस) सल्ला देणे (क्रियापद)

18)Practise (प्रॅक्टिस) सराव करणे (क्रियापद)
18) Practice (प्रॅक्टिस) सराव (नाम)

19)Story (स्टॉरि) गोष्ट,कथा
19) Storey(स्टॉरि) मजला

20)Dairy (डेअरि) दुग्धालय
20)Diary (डाइअरि) रोजनिशी

21)Vein(व्हेइन) रक्तवाहिनी
21)Vain(व्हेइन) गर्विष्ठ, व्यर्थ

22)Pole(पोल) खांब,काठी
22) Poll(पोल) मतदान

23)Route(रूट) मार्ग,वाट
23)Rout(राउट) दाणादाण करणे

24)Tale(टेल) कथा
24)Tail(टेल) शेपूट

25) Weather(वेदर) हवामान
25) Whether(व्हेदर)  कसेही असले तरी

26)Feat(फीट) पराक्रम
26)Feet(फीट) पाऊले

27)Gate (गेइट) फाटक
27) Gait (गेइट) चालण्याची ढब

28)Hare (हेअर) ससा
28)Here(हिअर) येथे

29)Suit(स्यूट) फिर्याद
29)Suite(स्वीट) साधनसामग्रीचा संच

30) Check (चेक) तपासणे
30) Cheque (चेक) धनादेश

31) sell (सेल) विकणे (क्रियापद)
31) sale(सेल) विक्री (नाम)

32) career (करिअर) व्यवसाय,जीवनक्रम
32) carrier (करिअर) वाहक

33) Desert (डेझर्ट) वाळवंट
33) Dessert (डिझर्ट) मिष्ठान्न

34) Eligible (इलिजीबल) लायक, पात्र
34) illegible (इलेजिबल) सहज वाचता न येणारे

35) Emerge(इमर्ज) उदयास येणे
35) immerge (इमर्ज) एखाद्या कामात झोकून देणे

36) Eminent (इमिनंट) प्रसिद्ध
36) imminent (इमिनंट) लवकरच घडणारा

37) Dual (ड्युअल) दोन, दुप्पट
37) Duel (ड्युएल)  द्वंद्वयुद्ध

38)Fair (फेअर) योग्य, गोरा, सुंदर
38) Fare (फेअर) किराया, भाडे

39)Main (मेइन) प्रमुख, मुख्य
39) Mane (मेन) सिंहाच्या मानेवरील आयाळ

40) Insight (इन्साइट) अंतर्मन
40) Incite (इन्साइट) चिथावणी देणे

41) Rain (रेइन) पाऊस
41) Rein (रेइन) लगाम, अटकाव

42) Yoke (योक) जू
42) Yolk (योक) अंड्यातील पिवळा बलक

43) Wreak (रीक) व्यक्त करणे
43) Wreck (रेक) विनाश

44) Toe (टो) पायाचे बोट
44) Tow (टो) ओढून नेणे 

45) Rite (राइट) संस्कार, विधी
45) Right (राइट) खरे, योग्य, न्याय्य

46) Role (रोल) नटाची भूमिका
46) Roll (रोल) सुरळी, गुंडाळी

47) Physique (फिझीक) शरीराचा बांधा
47) Physic (फिझिक) औषध

48) Oar(आअर) वल्हे
48) Ore(आर) अशुद्ध धातु असणारा दगड

49) Raise(रेइझ) उचलणे, वर करणे
49) Raze(रेइझ) पुसून टाकणे

50) Petrol(पेट्रल) पेट्रोल
50) Patrol(पट्रोल) गस्त घालणे

---------------------------------------------------------------------------

अशाच प्रकारच्या गोंधळून टाकणाऱ्या इंग्रजी शब्दांच्या शेकडो जोड्या आहेत. आपण वेळोवेळी असे शब्द जोडीने लिहून ठेवले तर आपला खूप फायदा होतो बरं का.....    आता  वरील शब्दांचा उपयोग करून वेगळीवेगळी इंग्रजीची वाक्ये तयार करा म्हणजे वरील सर्व शब्द वाचण्याचा छान सराव होईल आणि हे सर्व शब्द सहज लक्षात राहायला मदतही होईल....!

भारतीय पुरस्कार, Indian Awards

 नमस्कार मित्रांनो,
आज आपण अतिशय मनोरंजक आणि आपणा सर्वांचे कुतूहल वाढवणारी आणि त्याच वेळी आपली मान अभिमानाने उंचावणारी अशी अतिशय प्रेरणादायी माहिती वाचूया. वरील मथळा वाचून एका क्षणातच तुमच्या लक्षात आले असेल की, आज आपण आपल्या भारत सरकार तर्फे विविध क्षेत्रात मौल्यवान असे काम करणाऱ्या भारत मातेच्या सुपुत्रांना दिले जाणारे विविध पुरस्कार कोणते आहेत आणि ते कोण कोणत्या क्षेत्रात काम केल्यानंतर दिले जातात आणि त्यांची सुरुवात कधी नेमकी कधी झाली याबद्दल महत्वपूर्ण माहिती जाणून घेऊया. मित्रांनो, जो कोणीही व्यक्ती आपल्या तनमनाने आपल्या भारत मातेची सेवा करतो आणि जगाच्या पाठीवर आपल्या भारत मातेचे नावलौकिक करतो अशा महान वीरपुत्रांचा जयजयकार करणे हे, त्यांचे मनोधैर्य आणि आत्मविश्वास वाढवण्यासाठी अत्यावश्यकच बनते हे वेगळे सांगण्याची गरज नाही. भारतीय संघराज्यात, समाजाच्या वेगवेगळ्या क्षेत्रात, मग ते कोणतेही क्षेत्र असो... कला, क्रीडा, समाजसेवा, आरोग्य, विज्ञान आणि इतरही अनेक क्षेत्रात अतिशय भरीव आणि अर्थपूर्ण योगदान देऊन समाजात सकारात्मक बदल घडवून आणणाऱ्या महान सुपुत्रांना वेगवेगळे पुरस्कार देऊन गौरविले जाते. तर आज आपण अशाच वेगवेगळ्या क्षेत्रात दिल्या जाणाऱ्या पुरस्कारांचे प्रकार आणि त्यांचे स्वरूप याबद्दल अतिशय उपयोगी अशी  माहिती पाहूया....

सर्वप्रथम आपण भारतातील सर्वोच्च नागरी पुरस्काराबद्दल माहिती घेऊया.....

1) भारतरत्न : भारत रत्न हा भारतातील सर्वोच्च नागरी पुरस्कार आहे. आपल्या देशासाठी सर्वोच्च योगदान देणाऱ्या व्यक्तीस भारतरत्न पुरस्कार देऊन गौरविले जाते. अशा व्यक्तींनी देशासाठी सर्व आयुष्य वाहून घेतलेले असते. या पुरस्काराची स्थापना 2 जानेवारी 1954 रोजी झाली. सेवा ,कला, साहित्य, विज्ञान ,क्रीडा,मानव विकास, विश्वशांती इत्यादी क्षेत्रात अतुलनीय कामगिरी करणाऱ्या व्यक्तींना हा पुरस्कार दिला जातो. सुरुवातीला हा पुरस्कार जिवंत व्यक्तींना बहाल करण्याचे नियोजन होते पण 1955 साली त्यात सुधारणा करून मृत्यूनंतरही मरणोत्तर हा पुरस्कार देण्याची सोय करण्यात आली. आतापर्यंत 45 पेक्षा जास्त लोकांना भारतरत्न देऊन गौरविण्यात आलेले आहे. यातील तीन व्यक्ती ह्या परदेशी आहेत. लाल बहादूर शास्त्री, के. कामराज, आचार्य विनोबा भावे, एम. जी. रामचंद्रन, डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर, राजीव गांधी, सरदार वल्लभभाई पटेल, मौलाना अबुल कलाम आझाद, अरुणा असफ अली, जयप्रकाश नारायण, गोपीनाथ बोरदोलोई, मदन मोहन मालवीय यांना मरणोत्तर भारतरत्न पुरस्कार देण्यात आलेला आहे. सर्वप्रथम 1954 साली डाॅ. सर्वपल्ली राधाकृष्णन, चक्रवर्ती राजगोपालचारी व डॉ. चंद्रशेखर वेंकटरमन यांना भारतरत्न पुरस्कार तत्कालीन राष्ट्रपती डॉ.  राजेंद्र प्रसाद यांच्या हस्ते देण्यात आला. मदर टेरेसा, अब्दुल गफार खान आणि नेल्सन मंडेला या तीन परदेशी व्यक्तींना भारत रत्न पुरस्कार देऊन गौरविण्यात आले आहे. सर्वात कमी वयात भारतरत्न पुरस्कार सचिन तेंडुलकरने मिळवलेला आहे. आता या पुरस्काराचे स्वरूप कसे आहे आणि हा पुरस्कार मिळवणाऱ्या व्यक्तींना कोणकोणत्या सुविधा मिळतात ते शोधून काढायची जबाबदारी मात्र तुमची बर का....

--------------------------------------------------------------------------------

2) पद्म पुरस्कार....
या पुरस्कारांचीही स्थापना 1954 साली करण्यात आली. प्रामुख्याने कला, शिक्षण, साहित्य, विज्ञान, अभिनय, समाजसेवा, आरोग्य, कारखानदारी इत्यादी क्षेत्रात बहुमोल योगदान देणाऱ्या व्यक्तींचा सन्मान करण्यासाठी हे पुरस्कार दरवर्षी 26 जानेवारी रोजी प्रजासत्ताक दिनी प्रदान केले जातात.
पद्म पुरस्कार तीन प्रकारचे आहेत...1) पद्मविभूषण, 2) पद्मभूषण आणि 3) पद्मश्री
(1) पद्मविभूषण : हा भारतातील दुसरा सर्वोच्च नागरी पुरस्कार आहे.
याचे स्वरूप म्हणजे एक पदक आणि एक प्रशस्तीपत्र असे आहे. भारताच्या राष्ट्रपतींच्या हस्ते हा पुरस्कार दिला जातो. आतापर्यंत 230 पेक्षा जास्त लोकांना हा पुरस्कार देण्यात आला आहे. हा पुरस्कार मिळविण्यात महाराष्ट्रातील व्यक्तींची संख्या उल्लेखनीय आहे. कोणत्याही क्षेत्रात देशाचे नाव मोठे करणाऱ्या व्यक्तींना हा पुरस्कार प्रदान केला जातो.
(2) पद्मभूषण - हा भारतातील तिसऱ्या क्रमांकाचा सर्वोच्च नागरी पुरस्कार आहे. याचीही स्थापना 1954 साली झाली.
(3) पद्मश्री - हा भारत सरकार तर्फे दिला जाणारा चौथा सर्वात मोठा पुरस्कार आहे. दर वर्षी 26 जानेवारी रोजी प्रजासत्ताक दिनी या पुरस्कारांचे वितरण केले जाते. आत्तापर्यंत बऱ्याच लोकांनी हे पुरस्कार नाकारलेले आहेत.

-------------------------------------------------------------------------------

शौर्य पुरस्कार.....

भारतीय सैनिकांना, त्यांनी दाखवलेल्या अतुलनीय शौर्याबद्दल, त्यांच्या साहसाचे कौतुक आणि सन्मान करण्यासाठी हे पुरस्कार बहाल केले जातात... या पुरस्कारांची स्थापना 26 जानेवारी 1950 या दिवशी करण्यात आली. शौर्य पुरस्कारांचे दोन विभाग पडले जातात. एक प्रत्यक्ष युद्धावेळी दाखवलेल्या शौर्याबद्दल देण्यात येणारे शौर्य पुरस्कार पुरस्कार आणि दुसरे शांततेच्या काळातील कायदा आणि सुव्यवस्था अबाधित ठेवण्यासाठी केलेल्या बहुमोल कामगिरीबद्दल देण्यात येणारे शौर्य पुरस्कार... चला तर मग आपण सर्वप्रथम युद्धकाळात दिल्या जाणाऱ्या शौर्य पुरस्कारांची माहिती घेऊया....
(1) परमवीर चक्र- हे भारतातील सर्वोच्च "Highest Military Award"  आहे. भारतीय राष्ट्रपतींच्या हस्ते हा पुरस्कार दिला जातो. आतापर्यंत 21 जणांना हा पुरस्कार देण्यात आलेला आहे. मेजर सोमनाथ शर्मा हे परमवीर चक्र मिळविणारे पहिले भारतीय होते. 14 वेळा हा पुरस्कार मरणोत्तर देण्यात आला . भारतीय सैन्यातील वीस जणांनी आणि भारतीय वायुसेनेतील एका अधिकाऱ्याला हा पुरस्कार मिळाला आहे.

(2) महावीर चक्र - हा युद्ध काळात दिला जाणार
 दुसरा सर्वात मोठा पुरस्कार आहे. जमिनीवरील युद्धात, आकाशातील युद्धात किंवा समुद्रातील युद्धात , या तिन्ही प्रकारच्या लढाईत दाखवलेल्या शौर्याबद्दल हा पुरस्कार दिला जातो. जिवंत असताना आणि मरणोत्तर हा पुरस्कार दिला जातो. आतापर्यंत 219 जणांना हा पुरस्कार मिळाला आहे. त्यात 74 जणांना मरणोत्तर हा पुरस्कार दिला गेला.
(3) वीर चक्र : हा भारतीय सैनिकांना प्रत्यक्ष युद्ध काळात दाखवलेल्या अतुलनीय सहसा बद्दल दिला जाणारा परमवीर चक्र आणि महावीर चक्र यानंतरचा तिसरा सर्वात मोठा सन्मान आहे. सर्वप्रथम 1947 साली हा पुरस्कार देण्यात आला. चला तर मग आत्तापर्यंत किती भारतीय वीर योद्ध्यांना हा पुरस्कार मिळाला याची माहिती सांगा पाहू.... यानंतर तुम्ही  शांतता काळात दिल्या जाणाऱ्या खालील शौर्य पुरस्कारांची माहिती गोळा करा आणि लक्षात ठेवा.....
1 अशोक चक्र
2 कीर्ती चक्र
3 शौर्य चक्र

-------------------------------------------------------------------------------

साहित्य क्षेत्रात दिले जाणारे पुरस्कार...
आता आपण भारतीय साहित्य क्षेत्रातील उल्लेखनीय कामगिरीबद्दल दिले जाणारे पुरस्कार पाहूया. भारतात एकापेक्षा एक सरस अशी लेखकांची परंपरा आहे. भारतीय साहित्य क्षेत्र अतिशय समृद्ध आणि विविधांगी आहे. भारतात वेगवेगळ्या भाषातून अतिशय वाचनीय असे लेखन झालेले आहे. चला तर मग आज आपण भारतीय साहित्य क्षेत्रासाठी चे कोणते पुरस्कार आहेत ते माहिती करून घेऊया....
(1) ज्ञानपीठ पुरस्कार  : हा आपल्या देशातील साहित्यक्षेत्रात दिला जाणारा सर्वात मोठा आणि सर्वात जुना पुरस्कार आहे. या पुरस्काराची सुरुवात 1961 साली झाली. हा पुरस्कार केवळ भारतीय लेखकांना दिला जातो. हा पुरस्कार मिळविण्यासाठी लेखन हे केवळ प्रमाणीत भारतीय भाषा आणि इंग्रजी मध्येच असले पाहिजे अशी अट आहे. हा पुरस्कार केवळ जिवंत लेखकांना दिला जातो. हा पुरस्कार मरणोत्तर दिला जात नाही. सर्वप्रथम 1965 साली मलयाळम साहित्यिक
श्री गोविंद शंकर कुरूप यांना त्यांच्या "ओडोक्वुघल" या कवितासंग्रहासाठी हा पुरस्कार देण्यात आला.

इंग्रजीतील चार अक्षरी शब्द

 नमस्कार मित्रांनो,
आज आपण इंग्रजी भाषेतील चार अक्षरे असलेले आणि आपल्याला दररोज उपयोगी पडणारे जास्तीत जास्त इंग्रजी शब्द पाहूया. पण त्यापूर्वी मला सांगा  तुम्हाला माहिती आहे का, की इंग्रजी भाषेत चार अक्षरे असलेले एकूण किती शब्द आहेत... नाही ना ...इंग्रजी भाषेत चार अक्षर असलेले 3996 म्हणजे जवळपास चार हजार शब्द आहेत. बरं अजून एक गोष्ट ... तुम्हाला माहिती आहे का इंग्रजीमध्ये किती अक्षरे असलेले सर्वात जास्त शब्द आहेत.. तर मित्रांनो इंग्रजी भाषेत पाच अक्षरे असलेले सर्वात जास्त शब्द आहेत असे समजले जाते आणि इंग्रजी भाषेत  S  (10.6 %) या अक्षराने सुरू होणारे सर्वात जास्त शब्द आहेत तर  X  (0.16% )या अक्षराने सुरू होणारे  सर्वात कमी शब्द आहेत. इंग्रजीतील कोणता शब्द सर्वात जास्त वापरला जाणारा शब्द आहे ते शोधा बरं....कशी वाटली  ही गमतीदार माहिती ...चला तर मग आज आपण आपल्याला उपयोगी पडणारे आणि वारंवार वापरले जाणारे जास्तीत जास्त चार अक्षरी शब्द पाहू या.....

1) acid (ॲसिड) आम्ल (A)
2) open (ओपन) उघडा
3) read (रीड) वाचणे
4) tell (टेल) सांगणे
5) four (फोर) चार
6) blue (ब्लू) निळा
7) hall (हॉल) दिवाणखाना
8) just (जस्ट) लगेच, सहज
9) fair (हेअर) जत्रा
10) pull (पुल) ओढणे
11) sale (सेल) विक्री
12) weak (विक) अशक्त
13) dull (डल) ढ
14) huge (ह्युज) प्रचंड
15) monk (मंक) साधू
16) bull (बुल) बैल
17) date (डेट) तारीख, खजूर
18) nude (न्यूड) नागवा
19) gate (गेट) फाटक

20) hair (हेअर) केस
21) tube (ट्यूब) नळी
22) dung (डंग) शेण
23) rude (रुड) उद्धट
24) full (फुल) पूर्ण भरलेला
25) push (पुश )ढकलणे
26) book (बुक) पुस्तक
27) dupe (ड्युप) फसवणे
28) fish (फिश) मासा
29) mute( म्यूट) मुका
30) bush (बुश )झुडूप
31) hate (हेट )तिरस्कार करणे
32) jump (जम्प) उडी
33) mind (माईंड) मन
34) door (डोर) दरवाजा
35) take (टेक) घेणे
36) nose (नोज) नाक
37) name (नेम) नाव
38) game (गेम) खेळ
39) same (सेम) सारखा
40) rain (रेन) पाऊस
41) West (वेस्ट) पश्चिम
42) East (ईस्ट) पूर्व
43) Next (नेक्स्ट) पुढचा
44) tale (टेल) कथा
45) wash (वॉश) धुणे
46) well (वेल) विहीर
47) Kill (किल) ठार मारणे
48) burn (बर्न )जळणे
49) teak (टिक) साग
50) time (टाईम) वेळ

51) name (नेम) नाव
52) tame (टेम) पाळीव
53) game (गेम) खेळ
54) poor (पुअर) गरीब
55) rich (रिच) श्रीमंत
56) look (लुक) पाहणे
57) wise (वाईज) शहाणा
58) baby( बेबी) मुल 
59) play (प्ले) खेळणे
60) stay (स्टे) थांबणे

61) wife (वाइफ) बायको
62) grow (ग्रो) वाढणे
63) sell (सेल) विकणे
64) tail (टेल) शेपूट
65) deny (दिनाई) नकार देणे
66) blow (ब्लो) वाहणे
67) tank( टँक) टाकी
68) pond (पॉंड) तळे
69) duck (डक) मादी बदक
70) chin (चीन) हनुवटी
71) horn (हॉर्न) भोंगा
72) earn (अर्न) कमावणे
73) care (केअर) काळजी घेणे
74) folk (फोक) लोक
75) goat (गोट) शेळी
76) king (किंग) राजा
77) mane (मेन) आयाळ
78) over (ओव्हर) वर
79) pink (पिंक) गुलाबी
80) rise (राईज) उदय
81) pour (पुअर) ओतणे
82) fool (फुल) मूर्ख
83) moon (मून) चंद्र
84) soon (सून) लगेच
85) ring ( रिंग) अंगठी
86) rain (रेन) पाऊस
87) vast (वास्ट) प्रचंड
88) fist (फिस्ट) मूठ
89) warm (वार्म) गरम
90) ship (शिप) जहाज
91) vote (वोट) मत
92) tour (टूर) दौरा
93) true (ट्रू) खरा
94) tree (ट्री) झाड
95) tiny (टिनी) चिमुकला
96) girl (गर्ल) मुलगी
97) whom (हूम) कोणाला
98) bark (बार्क) भुंकणे
99) pray ( प्रे) प्रार्थना करणे
100) down (डाउन) खाली

1) your (योर) तुझा, तुमचा (B)
2) army (आर्मी) सैन्य
3) bell (बेल) घंटा
4) bomb (बॉंब) बॉंब गोळा
5) dark  (डार्क( गडद
6) calm (काम) शांत
7) when (व्हेन) केव्हा
8) week (वीक) आठवडा
9) wave (वेव) लाट
10) bath (बाथ) आंघोळ
 11) Bank (बँक) बँक
12) beat (बीट) मारणे
13) belt (बेल्ट)  पट्टा
 14) what (व्हॉट) काय
15) wine (वाईन) मद्य
 16) wire (वायर)
17) back (बॅक) पाठ

 18) away (अवे) दूर

19) area (एरिया) क्षेत्र
 20) also (अल्सो) सुद्धा
 21) best (बेस्ट) सर्वोत्तम
 22) bird (बर्ड) पक्षी
23) body (बॉडी) शरीर
24) good (गूड) चांगला
 25) burn (बर्न) जळणे
26) blue (ब्लू) निळा
 27) wild (वाइल्ड) जंगली
28) wind (विंड) वारा
 29) wing (विंग) पंख
30) whom (हूम) कोणाला
31) will (विल) इच्छा
32) Male (मेल) पुरुष
33) word (वर्ड) शब्द
34) wear (वेअर) अंगात घालणे
35) well (वेल) विहीर
36) here (हिअ) येथे
37) work (वर्क) काम
38) with (विथ) सोबत
 39) near (नियर) जवळ
 40) zero (झिरो) शून्य
41) year (इअर) वर्ष
42) food (फूड) अन्न

43) wish (विश) शुभेच्छा देणे
 44) yard (यार्ड) अंगण
 45) wood (वूड) जंगल
46) able (एबल) सक्षम
47) bone (बोन) हाड
48) busy (बीजी) व्यस्त
 49) born (बोर्न) जन्म घेणे
50) Bush (बुश) झुडूप
 151) wide (वाईड) रुंद
52) boss (बॉस) मालक
53) camp (कॅम्प) तळ
 54) boat (बोट) होडी
55) band (बँड) फीत
 56) Bond (बॉंड) बंधन
 57)bowl (बाउल) वाटी

58) boil (बोईल) उकळणे
59) bolt (बोल्ट) खीळ
60) bold (बोल्ड) धीट
61) boar (बोर) डुक्कर
62) bite (बाईट) चावणे
63) bend (बेंड) वाकवणे
64) bean (बिन) द्विदल धान्य
65) beam (बीम) प्रकाश किरण
66) beak (बिक) चोच
67) bead (बीड) मनी
68) bake (बेक) भाजणे
69) base (बेस) पाया
70) bask (बास्क) ऊन खाणे

71) pick (पीक) निवडणे
72) rust (रस्ट) गंजणे
73) real (रियल) खरा
74) sack (सॅक) पोते
75) veil (व्हेइल)  ओढणी
76) chat (चॅट) गप्पा
77) fall (फॉल) पडणे
78) slay (स्ले) कत्तल करणे
79) jeep (जीप) जीपगाडी
80) moan (मोन)  कण्हणे
81) jelly (जेली) मुरंबा
82) defy (डीफाइ) विरोध करणे
83) road (रोड) रस्ता
84) claw (क्ला) नखे
85) root (रूट) मूळ
86) vein (व्हेइन) रक्तवाहिनी
87) hell (हेल) नरक
88) very (व्हेरी) खूप
89) dock (डॉक) गोदी
90) soil (सॉईल) माती
91) sofa (सोफा) सोफा
92) fast (फास्ट) वेगाने
93) team (टीम) संघ
94) slow (स्लो) हळूवार
95) join (जॉईन) सहभागी होणे
96) slip (स्लीप )निसटणे
97) city (सिटी) शहर
98) cook (कूक) स्वयंपाकी
99) card (कार्ड) पत्ता
200) plan (प्लॅन) योजना

Question tag : A to Z माहिती

 नमस्कार मित्रांनो,
आज आपण इंग्रजीतील एक अतिशय महत्त्वाचा असा व्याकरणाचा प्रकार पाहूया. तो म्हणजे Question tag. 
Question tag हा इंग्रजीतील एक अतिशय महत्त्वाचा पण तेवढाच सोपा व्याकरणाचा  प्रकार आहे. मी शाळेत शिकत असतांना मला Question tag ची वाक्ये अगदी मनापासून आवडायची. कारण Question tag ची वाक्ये सोडवताना मनात एक वेगळेच कुतुहल आणि उत्सुकता भरलेली असायची. खरं सांगायचं म्हणजे हा परीक्षेमध्ये हमखास मार्क मिळवून देणारा अतिशय सोपा घटक आहे. यासोबतच Question tag चा सराव केला तर आपली इंग्रजी भाषा पक्की व्हायला खूप खूप मदत होते. Question tag ची वाक्ये सोडवत असताना दोन तीन महत्त्वाच्या गोष्टी जर आपण लक्षात ठेवल्या तर आपली एकही चूक होत नाही म्हणून समजा. म्हणजे आपण सोडवलेले प्रत्येक वाक्य एकदम बरोबरच येणार. बरं कोणते आहेत या दोन तीन महत्त्वाच्या गोष्टी.... चला तर मग सुरू करूया....

-------------------------------------------------------------------------------

ही वाक्ये सोडवत असताना आपल्याला वाक्यातील सहाय्यकारी क्रियापद आणि मुख्य क्रियापद लक्षात आले की काम झाले. आपल्याला साह्यकारी क्रियापद आणि मुख्य क्रियापद यांच्यामुळे वाक्याचा काळ लगेच लक्षात येतो आणि कोणता tag लावायचा हे फक्त खालील दोन गोष्टी लक्षात ठेवल्या की झाले...आपले उत्तर बरोबर आलेच म्हणून समजा....
1) Question tag जर होकारार्थी असेल तर उत्तर नकारारथी लिहा.
2) Question tag जर नकारार्थी असेल तर उत्तर होकारार्थी लिहा.
3 Question tag लावताना मूळ वाक्य संपल्यानंतर comma वापरावा.
4) Question tag लावल्यानंतर प्रश्नचिन्ह वापरावे.
उदाहरणासाठी आपण खालील एक वाक्य पाहूया....

He is my friend.
He is my friend, isn't he?
He is not my friend.
He is not my friend, is he ?

आता दुसरे एक वाक्य सरावासाठी पहा...
She likes mangoes.
She likes mangoes, doesn't she?
She does not like mangoes.
She does not like mangoes, does she?

 वरील दोन्ही होकारार्थी वाक्यांमध्ये नकारात्मक tag लावलेला आहे तर नकारात्मक वाक्यामध्ये होकारार्थी tag लावला आहे. आपल्याला Question tag पूर्णपणे समजण्यासाठी आपल्याला इंग्रजीतील बारा काळ व्यवस्थितपणे समजलेले असले पाहिजेत बरं का मित्रांनो.....

आता आपण Question tag शी संबंधित सर्व प्रकारचे नियम एकदा शिकून घेऊ या म्हणजे भविष्यात आपल्याला कधीही Question tag चे वाक्य सोडवण्याची वेळ आली तर अगदी बिनधास्त पणे न घाबरता आपल्याला सहजपणे ते वाक्य सोडवता येईल... .. चला तर मग अगदी मनमोकळेपणे खालील सर्व नियम एकदा पटापट वाचून घ्या आणि व्हा तयार Question tag चा मुकाबला करण्यासाठी......

नियम क्रमांक 1 
 जर वाक्याचा कर्ता नाम असेल तर  नामा ऐवजी सर्वनाम वापरले पाहिजे. 
1) Aditya is my son.
Aditya is my son, isn't he?
2) Sheetal was not at home.
Sheetal was not at home, was she?
3) Rajesh helps many people.
Rajesh helps many people, doesn't he?
4) Dilip did not return yesterday.
Dilip did not return yesterday, did he?
वरील वाक्यांमध्ये आदित्य ,शितल, राजेश आणि दिलीप यांच्या ऐवजी सर्वनामे वापरली गेली आहेत.

नियम क्रमांक 2
जर वाक्याचा कर्ता This किंवा That असेल तर It हा कर्ता वापरावा.
1) This is my new bike.
This is my new bike, isn't it?
2) That was our old house.
That was our old house, wasn't it?
3) This is not your pen.
This is not your pen, is it?
4) That was not fair.
That was not fair, was it?
वरील चारही वाक्ये सोडविताना This व That ऐवजी It चा वापर केलेला आहे.

नियम क्रमांक 3 
जर वाक्याचा कर्ता These किंवा Thoseअसेल तर Question tag करताना They  हा कर्ता  घ्यावा.
1) These are my sisters.
These are my sisters, aren't they?
2) Those are my horses.
Those are my horses, aren't they?
3) These are not good girls.
These are not good girls, are they?
4) Those are not good boys.
Those are not good boys, are they?
वरील चारही वाक्यामध्ये These आणि Those च्या जागी Question tag करताना They हा कर्ता वापरलेला आहे.

नियम क्रमांक 4 
जर वाक्याची सुरुवात Let us या शब्दांनी होत असेल तर Question tag चे वाक्य तयार करत असताना shall we हेच शब्द घेतात.
1) Let us go to Pune.
Let us go to Pune, shall we?
2) Let us play cricket.
Let us play cricket, shall we?
3) Let us read stories.
Let us read stories, shall we?
4) Let us join Indian army.
Let us join Indian army, shall we?
वरील चारही Let us ने सुरू झालेल्या वाक्यांचे  Question tag करताना shall we हे शब्द घेऊन वाक्याचे Question tag केलेले आहे

नियम क्रमांक 5 
आज्ञार्थी वाक्याचे Question tag करत असताना नेहमी Will you हेच शब्द  घेतात.
1) Close the door.
Close the door, will you? 
2) Don't close the door.
Don't close the door, will you?
3) Save the girl child.
Save the girl child, will you? 
4) Don't waste water.
Don't waste water, will you?
वरील चारही होकारार्थी आणि नकारार्थी आज्ञार्थी वाक्यांचे Question tag करत असताना Will you हे शब्द घेतलेले आहेत

नियम क्रमांक 6 
जर वाक्याची सुरुवात There या शब्दाने होत असेल तर Question tag चे वाक्य लिहीत असताना There हाच शब्द घेऊन वाक्य लिहावे.
1) There are five students.
There are five students, aren't there ? 
2) There was a great king.
There was a great king, wasn't there? 
3) There is a tall tree.
There is a tall tree, isn't there? 
4) There isn't anything.
There isn't anything, is there? 
वरील There ने सुरु झालेल्या चारही वाक्यांचे Question tag करत असताना हा There हाच  शब्द वापरलेला आहे.

नियम क्रमांक 7 
ज्या वाक्यात Modal Auxiliary Verbs म्हणजेच can, could, shall, should, may, might, must, need, dare या सारखे शब्द असतात अशा वाक्याचे Question tag करत असताना वरील शब्दांनाच tag म्हणून वापरले जाते.
1) He can help me.
He can help me, can't he? 
2) He can't help me.
He can't help me, can he? 
3) You should study everyday.
You should study everyday, shouldn't you?
4) You shouldn't waste time.
You shouldn't waste time, should you? 
5) They could not reach here.
They could not reach here, could they?
6) You must not raise voice.
You must not raise voice, must you?
7) He may not fail.
He may not fail, may he?
8) We shall eat food.
We shall eat food, shan't we?
 वरील सर्व वाक्य काळजीपूर्वक वाचा म्हणजे तुमच्या लक्षात खूप लवकर येईल ....

नियम क्रमांक 8 
I (मी) ने सुरू होणारे वर्तमानकाळातील होकारार्थी वाक्य असेल तर अशा वेळी या वाक्यात Question tag पुढीलप्रमाणे  aren't I लिहावे.
1) I am a student.
I am a student, aren't I?
2) I am your friend.
I am your friend, aren't I ?
3) I am playing tennis.
I am playing tennis, aren't I ?
4) I am watching a Hollywood movie.
I am watching a Hollywood movie, aren't I ?
वरील प्रमाणे I  ने सुरू झालेल्या वाक्यात aren't I हा Question tag लावतात.

नियम क्रमांक 9 
जे वाक्य everyone, no one, someone, anyone, everybody, somebody, nobody व anybody या शब्दांनी सुरू होते त्या वाक्याचे question tag करत असताना They हा tag घेतात.
1) Everyone has a privilege.
Everyone has a privilege, haven't they ? 
2) Someone has stolen my pen.
Someone has stolen my pen, haven't they? 
3) Nobody has come.
Nobody has come, have they ? 
4) Somebody will help me.
Somebody will help me, won't they?
वरील चार वाक्यामध्ये नियम क्रमांक 9 मध्ये सांगितल्याप्रमाणे They हा Question tag लावून तयार केलेल्या वाक्यांचा सराव करा.

नियम क्रमांक 10 
जे वाक्य something, everything, nothing व anything या  चार शब्दांनी सुरू होते त्यांचे Question tag करत असताना it हा शब्द घ्यावा.
1) Something can happen.
Something can happen, can't it ? 
2) Everything is possible.
Everything is possible, isn't it ? 
3) Nothing is impossible.
Nothing is impossible, is it ? 
4) Anything had happened.
Anything had happened, hadn't it ? 
वरील चार वाक्यांमध्ये it हा शब्द वापरून तयार केलेले question tag ची वाक्ये पहा आणि अशाच प्रकारची अजून भरपूर वाक्ये तयार करा.

नियम क्रमांक 11
इंग्रजीतील खालील काही शब्द नकारात्मक अर्थ असलेली आहेत..
Few, seldom, rarely, barely, scarcely, hardly व little यांचा वापर करून तयार केलेले वाक्य नकारात्मक समजले जाते त्यामुळे अशा वाक्यात होकारार्थी question tag वापरायला हवे.
1) He seldom comes here.
He seldom comes here, does he ? 
2) Few students attended this class.
Few students attended this class, did they ? 
3) She rarely speaks aloud.
She rarely speaks aloud, does she ?
4) Ashok scarcely talked with me.
Ashok scarcely talked with me, did he ?
वरील प्रमाणे question tag च्या वाक्यांचा आपण जर लेखन आणि वाचण्याचा सराव केला तर अगदी कमी काळात आपण सहजपणे हा व्याकरणाचा प्रकार शिकू शकतो.
धन्यवाद! 

भारतीय रेल्वेची उपयोगी माहिती

 नमस्कार मित्रांनो,
आपणा सर्वांना रेल्वे खूप खूप आवडते.रेल्वेत बसून प्रवास करायला आवडणार नाही असा एकही माणूस शोधूनही सापडणार नाही. आपण नेहमी बघतो कितीतरी चित्रपटांमध्ये रेल्वे दाखवलेली असते. एवढेच काय तर मामाच्या गावाला जाण्यासाठी रेल्वे गाडी चे गाणे आपणा सर्वांना परिचित आहे... झुक झुक झुक झुक आगीनगाडी... धुरांच्या रेषा हवेत काढी.. पळती झाडे पाहूया.. मामाच्या गावाला जाऊया.. हे गाणे ऐकले नसेल असा माणूस शोधूनही सापडणार नाही. लहान मुलांना तर रेल्वेचे भारी आकर्षण असते. आपल्या देशात रेल्वे हे दळणवळणाचे सर्वात प्रमुख साधन मानले जाते. मुंबईतील लोकल रेल्वेगाड्या तर मुंबईतील प्रत्येक व्यक्तीच्या जीव की प्राण... आजकाल कितीतरी मोठ्या शहरांमध्ये लोकल आणि मेट्रो रेल्वे गाड्या हया प्रवासी वाहतुकीचा कणा बनलेल्या आहेत. रेल्वे गाडया कितीतरी प्रकारच्या असतात. पॅसेंजर गाडी, एक्सप्रेस गाडी असे शब्द आपण कितीतरी वेळा ऐकतो. शताब्दी एक्सप्रेस, राजधानी एक्सप्रेस अशी  नावेही आपण ऐकलेले असतात व पेपरात वाचलेली असतात. रेल्वेचे डबे हे वेगवेगळ्या प्रकारचे असतात.जनरल कोच, स्लीपर कोच, एसी कोच हे त्यातलेच काही प्रकार.. हे आपल्याला माहिती आहेच. भारतासारख्या खंडप्राय उत्तर दक्षिण व पूर्व पश्चिम लांबी असलेल्या या देशात रेल्वेचे खूप मोठे जाळे पसरलेले आहे हे मला काही पुन्हा सांगण्याची गरज नाही.  भारतीय रेल्वेचे वेगवेगळे झोन आणि त्यातही डिव्हिजन पाडलेले आहेत याची आपणाला पुरेशी माहिती असणे गरजेचे आहे त्यामुळे मी या पोस्ट मध्ये रेल्वे बद्दल मनोरंजक आणि उपयोगी अशी वेगळ्या प्रकारची माहिती लिहिण्याचा प्रयत्न केला आहे . चला तर मग सर्वप्रथम आपण भारतीय रेल्वेचे किती आणि कोणकोणते झोन आहेत व त्यांचे मुख्यालय कोठे आहे हे सर्वप्रथम समजून घेऊया व लक्षात ठेवूया .

1) Central Railway - मुंबई CSTM
2) West Central Railway -जबलपूर
3) Western Railway-चर्चगेट, मुंबई
4) Konkan Railway- नवी मुंबई
5) Northern Railway- दिल्ली
6) North Eastern Railway- गोरखपुर
7) North Central Railway- प्रयागराज
8) North Western Railway- जयपुर
9) North East Frontier Railway- गुवाहाटी
10) Southern Railway- चेन्नई
11) South Western railway- हुबळी
12) South Eastern Railway- गार्डन रीच, कोलकत्ता
13) South Coast Railway- विशाखापटनम
14) South Central Railway- सिकंदराबाद
15) South East Central Railway- विलासपूर
16) Eastern Railway- फिरली पॅलेस कोलकत्ता
15) East Coast Railway- भुवनेश्वर
18) East Central Railway- हजीपुर

आता रेल्वेच्या वरील प्रत्येक झोनमध्ये काही डिव्हिजन असतात. भारतीय रेल्वेचे एकूण सत्तर डिव्हिजन्स आहेत. त्यांची नावे कोण कोणती आहेत आणि कोणत्या झोन मध्ये कोणते डिव्हिजन आहे हे शोधायचा प्रयत्न करा....
आपण उदाहरणादाखल दक्षिण मध्य रेल्वे (South Central Railway) मध्ये कोणकोणती डिव्हिजन्स (Divisions) आहेत ते पाहूया...
दक्षिण मध्य रेल्वे मध्ये एकूण सहा Divisions आहेत...
1) गुंटकल डिव्हिजन
2) गुंटूर डिव्हिजन
3) नांदेड डिव्हिजन
4) सिकंदराबाद डिव्हिजन
5) हैदराबाद डिव्हिजन
6) विजयवाडा डिव्हिजन

चला आता आपण रेल्वे विषयी इतर काही मनोरंजक आणि महत्वपूर्ण माहिती पाहूया...
1. भारतीय रेल्वे मार्गाची एकूण लांबी 67368  किलोमीटर आहे.
2. भारतीय रेल्वे हे आशिया खंडातील सर्वात मोठे रेल्वे नेटवर्क आहे तर जगातील दुसर्‍या क्रमांकाचे सर्वात मोठे रेल्वे नेटवर्क आहे.
3. भारतात एकूण 7325 रेल्वे स्थानके आहेत.
4. हावडा- अमृतसर ही एक्सप्रेस गाडी सर्वात जास्त स्थानकांवर थांबणारी एक्सप्रेस गाडी आहे ती हावडा वरून अमृतसर ला जाताना  115 ठिकाणी थांबते.

5. हावडा हे भारतातील सर्वात व्यस्त  रेल्वे जंक्शन आहे. दररोज येथे 974 ट्रेन थांबतात.
6. विवेक एक्सप्रेस ही भारतातील सर्वात जास्त अंतर कापणारी रेल्वे गाडी आहे ती 4 273 किलोमीटरचे अंतर कापते.

7. दररोज साधारणपणे 25 लाख भारतीय लोक रेल्वेने प्रवास करतात. 
8. 16 एप्रिल 1853 रोजी पहिली भारतीय प्रवासी रेल्वे धावली व ती मुंबई आणि ठाणे या दोन रेल्वे स्थानकादरम्यान धावली.

9. हावडा-  धनबाद ही भारतातील पहिली डबल-डेकर ट्रेन आहे. ती 1 ऑक्टोबर 2011 रोजी सुरू झाली.

10. अमेरिका आणि इंग्लंड नंतर डबल डेकर ट्रेन वापरणारा भारत हा जगातील तिसरा देश आहे.

11. वंदे भारत एक्सप्रेस ही भारताची सर्वात वेगाने धावलेली ट्रेन आहे. चाचणी दरम्यान तिने 180 किलोमीटर प्रति तास या  हा वेग पकडला.

12. गतिमान एक्सप्रेस ही भारताची सर्वात वेगवान ट्रेन आहे. ती प्रति तास 160 किलोमीटर या वेगाने धावते.

13. ब्रॉडगेज, नॅरोगेज, स्टॅंडर्ड गेज आणि मीटर गेज हे चार प्रकारचे गेज भारतीय रेल्वेत वापरले जातात.

14. Ib हे भारतातील सर्वात लहान नाव असलेले रेल्वे स्टेशन आहे.
15. Venkatanarasimharajuvaripeta हे भारतातील सर्वात मोठे नाव असलेले रेल्वे स्टेशन आहे.

16. बोगिबिल हा भारतीय रेल्वे ट्रॅक वरील सर्वात लांब पूल आहे त्याची लांबी4.9 किलोमीटर आहे.
17. घूम रेल्वे स्टेशन हे भारतीय रेल्वेचे सर्वात उंचीवरील रेल्वे स्थानक आहे. याची उंची समुद्रसपाटीपासून 2258 मीटर आहे.
18. WAG12B हे भारतीय रेल्वेचे सर्वात जास्त  शक्तिशाली रेल्वे इंजिन आहे. त्याची क्षमता 12 हजार हॉर्सपॉवर एवढी आहे.
19. महाराजा एक्सप्रेस ही भारतातील सर्वात महागडी रेल्वे आहे.
20. The Grand Trunk Express ही भारतातील सर्वात जुनी रेल्वे गाडी आहे. ती 1929 साली  सुरू झाली आणि आजतागायत ती नियमितपणे दिल्ली आणि चेन्नई या दोन स्थानका दरम्यान धावते.

धन्यवाद! 

-----------------------------------------------------------------------------