Good thoughts together

 नमस्कार मित्रांनो,
आज आपण शिष्यवृत्ती परीक्षा आणि इतर स्पर्धा परीक्षांसाठी अतिशय महत्त्वाची अशी शब्दसमूहाबद्दल एक शब्द या प्रकारची माहिती शिकून घेऊया. आपण बऱ्याच वेळा बघतो वेगवेगळे शब्द वापरून एका विशिष्ट शब्दाचे वर्णन केले जाते. चला तर मग कोणते आहेत ते शब्द लगेच शिकून घ्यायला तयार राहा.

-----------------------------------------------------------------------------

शब्दसमूहाबद्दल एक शब्द

1)देव आहे असे मानणारा - अस्तिक
2) देव नाही असे मानणारा- नास्तिक
3) आकाशातील तारे यांचा पट्टा -आकाशगंगा
4) स्वतःचे काम स्वतः करणारा- स्वावलंबी
5) धन्याशी निष्ठेने वागणारा- स्वामीनिष्ठ
6) श्रम करून जीवन जगणारा -श्रमजीवी
7) संकटाचे निवारण करणारा -विघ्नहर्ता
8) मृत्यूवर विजय मिळवणारा- मृत्युंजय
9) दुसऱ्याच्या मनातले जाणणारा -मनकवडा
10) केलेल्या उपकाराची जाणीव ठेवणारा- कृतज्ञ
11) केलेले उपकार विसरणारा- कृतघ्न
12) जिथे जन्म झाला आहे तो देश -जन्मभूमी
13) जिथे आपण काम केले तो भाग -कर्मभूमी
14) ज्याच्या आरपार दिसू शकते असे -पारदर्शक
15) ज्याच्या आरपार दिसत नाही असे- अपारदर्शक
16) हितासाठी असलेली राज्य पद्धती -लोकशाही
17) दगडासारखे कठोर हृदय असणारा -पाषाणहृदयी
18) जाणून घेण्याची इच्छा असणारा -जिज्ञासू
19) हाताने केलेली बाणा खुणांची भाषा - करपल्लवी
20) सर्व गोष्टींची माहिती ठेवणारा - सर्वज्ञानी

21) भरपूर आयुष्य असणारा - दीर्घायुषी
22) दररोज प्रसिद्ध होणारे - दैनिक
23) नारळाच्या झाडाची पाने - झावळ्या
24) पाण्यात राहणारे प्राणी - जलचर
25) घोडे बांधण्याची जागा - तबेला
26) कधीही मरण नसणारे - अमर
27) शरीराला कष्ट न देता काम करणारा - अंगचोर
28) पायापासून डोक्यापर्यंत - आपादमस्तक
29) तोंडातोंडी चालत आलेली गोष्ट - दंतकथा
30) हळूहळू घडून येणारा बदल - उत्क्रांती
31) जन्मापासून श्रीमंत असलेला - गर्भश्रीमंत
32) चार पाय असलेला - चतुष्पाद
33) जगाचा स्वामी - जगन्नाथ
34) इच्छित वस्तू देणारी काल्पनिक गाय - कामधेनु
35) इच्छित वस्तू देणारा काल्पनिक वृक्ष - कल्पवृक्ष
36) इच्छिलेले देणारा काल्पनिक मणी - चिंतामणी
37) जाणून घेण्याची इच्छा असणारा - जिज्ञासू
38) हट्टीपणा करणारा - दुराग्रही
39) शत्रूला सामील झालेला - फितूर
40) आई वडील नसलेला - पोरका
41) पंधरा दिवसांचा काळ - पंधरवडा
42) जिचा पती जिवंत आहे अशी - सुवासिनी
43) दोन नद्या एकत्र मिळण्याचे ठिकाण - संगम
44) लोकांना आवडणारा - लोकप्रिय
45) व्याख्यान देणारा - व्याख्याता
46) वाट दाखवणारा - वाटाड्या
47) वर्षांनी प्रसिद्ध होणारे - वार्षिक
48) दगडावर  केलेले कोरीव काम - शिल्प
49) नेहमी खरे बोलणारा - सत्यवादी
50) शत्रू कडील बातमी काढून आणणारा - हेर
51) बोधपर वचन - सुभाषित

51) भाषण करण्याची कला - वक्तृत्वकला
52) कायम टिकणारे - शाश्वत
53) धन्याशी निष्ठेने वागणारा - स्वामीनिष्ठ
54) स्वतःचा मुळीच अभिमान नसणारा - स्वाभिमानशून्य
55) स्वतःच्या इच्छेप्रमाणे वागणारा - स्वच्छंदी
56) अंतकरणाला पाझर फोडणारे - हृदयाद्रावक
57) आठवड्याने प्रसिद्ध होणारे नियतकालिक - साप्ताहिक
58) मूर्तीची पूजा करणारा - मूर्तिपूजक
59) मोजकाच आहार घेणारा - मिताहारी
60) रत्नांनी मढवलेले - रत्नजडित
61) बारा जणांचा कारभार - बारभाई
62) दुसऱ्याच्या मनातले जाणणारा मनकवडा
63) मोजकेच बोलणारा - मितभाषी
64) कमालीचा मूर्ख - मूर्खशिरोमणी
65) राजाची स्तुती करणारा व्यक्ती - भाट
66) आई वडील नसलेला - पोरका
67) जगाचा नाश होण्याची वेळ - प्रलयकाळ
68) जुन्या मतांना चिकटून राहणारा - सनातनी
69) कसलेही डाग नसलेला - निष्कलंक
70) कोणतेही व्यसन नसलेला - निर्व्यसनी
71) कसलीही लाज नसलेला - निर्लज्ज
72) कोणाचाही आधार नसलेला - निराधार
73) कशाचीही इच्छा नसणारा - निरीच्छ
74) काटकसरीने खर्च करणारा - मितव्ययी
75) अग्नीची पूजा करणारा - अग्निपूजक
76) ज्याला कोणीही शत्रू नाही असा - अजातशत्रू
77) फुकट जेवण मिळण्याचे ठिकाण - अन्नछत्र
78) ज्याची कशाशी तुलना करता येणार नाही असा - अतुलनीय
79) अगदी पूर्वीपासून राहणारे - आदिवासी
80) कामात गढून गेलेला - कार्यमग्न
81) तीन रस्ते एकत्र येतात ती जागा - तिठा
82) दोन नद्यांमधील प्रदेश - दुआब
83) खूप दानधर्म करणारा - दानशूर
84) तप करण्याची जागा - तपोभूमी
85) म्हातारपणी बुद्धीला झालेला विकार - म्हातारचळ
86) भांडण उकरून काढणारा व्यक्ती - भांडकुदळ
87) एकमेकांवर अवलंबून असणारे - परस्परावलंबी
88) डोंगर पोखरून आरपार नेलेला रस्ता - बोगदा
89) पाण्याखालून चालणारी बोट - पाणबुडी
90) शंकराची उपासना करणारा - शैव
91) दुसऱ्याचे भाषण ऐकणारा - श्रोता
92) स्वतःशी केलेले भाषण - स्वगत
93) आठवड्याने प्रसिद्ध होणारे नियतकालिक - साप्ताहिक
94) एकाच काळातील - समकालीन
95) माकडाचा खेळ करणारा - मदारी
96) कोणालाही कळू न देता - बिनबोभाट
97) ज्याला खूप माहिती आहे असा - बहुश्रुत
98) नाणी पाडण्याचा कारखाना - टाकसाळ
99) श्रम न करता खाणारा - ऐतखाऊ
100) वाटेल तसा पैसा खर्च करणे - उधळपट्टी
101) दुपारच्या जेवणानंतर घेतलेली अल्पशी झोप - वामकुक्षी
102) व्यवहाराविषयी काहीही न कळणारा - व्यवहारशून्य
103) दगडावर केलेले कोरीव काम - शिल्प
104) श्रद्धा ठेवून वागणारा - श्रद्धाळू
105) स्वतःचा अभिमान असणारा - स्वाभिमानी
106) स्वतः श्रम करून मिळवलेले - स्वकष्टार्जित
107) चांदणे असलेला पंधरवडा - शुक्लपक्ष
108) नवऱ्या मुलाची आई - वरमाय
109) फुकट पाणी मिळण्याची केलेली सोय - पाणपोयी
110) माशासारखे डोळे असणारी स्त्री - मीनाक्षी
111) निरर्थक गोष्टी - भाकडकथा
112) दर महिन्याला प्रसिद्ध होणारे नियतकालिक - मासिक
113) मृत्यूवर विजय मिळवणारा - मृत्युंजय
114) चांगला असा विचार - सुविचार
115) लिहिता वाचता न येणारा - निरक्षर
116) लिहिता वाचता येते असा - साक्षर
117) जिचा पती मरण पावला आहे अशी स्त्री - विधवा
118) ज्याची पत्नी मरण पावली आहे असा पुरुष - विधुर
119) अचूक गुणकारी असे - रामबाण
120) सूर्योदयापूर्वीचा काळ - पहाट
121) आजारी लोकांची शुश्रूशा करणारी - परिचारिका
122) कोणाचीही बाजू न घेता न्याय देणारा - निष्पक्षपाती
123) काळोख्या रात्रीचा पंधरवडा - कृष्णपक्ष
124) आकाशाचा वेध करणारा - गगनभेदी
125) ज्याचा विसर पडणार नाही असे - अविस्मरणीय
126) न टाळता येणारे - अटळ
127) आकाशातील तार्‍यांचा पट्टा - आकाशगंगा
128) पूर्वी कधी घडले नाही असे - अपूर्व
129) जे साध्य होणार नाही असे ते - असाध्य
130) लहान मुलाला झोपवण्यासाठी गायलेले गाणे - अंगाईगीत

Abbreviation: Short forms

 

नमस्कार मित्रांनो,

आज आपण आपल्या दररोजच्या जीवनात उपयोगी पडणारी अतिशय महत्त्वाची अशी माहिती पाहूया. आपण दररोजच्या जीवनात बोलताना ATM कार्ड, PAN कार्ड,PIN नंबर, LPG गैस, ICU , MRF टायर, SMS असे  कितीतरी इंग्रजी  शब्दांची संक्षिप्त रूपे वापरतो. पण या शब्दांचे पूर्ण नाव किंवा full form आपल्याला माहीत नसते.कधी कधी असे पूर्ण नाव वाचून आपल्याला खूपच आनंद मिळू शकतो. चला तर मग आज आपण आपल्याला खूप वेळा उपयोगी पडणाऱ्या काही महत्त्वांच्या शब्दांचे फुल फॉर्म पाहूया.....

1) FB - Facebook

2) SMS - Short Message Service

2) MBBS- Bachelor of Medicine and Bachelor of Surgery

3) BAMS- Bachelor of Ayurvedic Medicine and Surgery.

4) BHMS - Bachelor of Homeopathic Medicine and Surgery

5) BDS - Bachelor of Dental Surgery

6) DHMS - Diploma in Homeopathic Medicine and Surgery

7)BEMS - Bachelor of Eastern Medicine and Surgery

8)MD - Doctor of Medicine

9)DGO - Diploma in Gynecology and Obstetrics

11) MS - Master of Surgery

11) BE - Bachelor of Engineering

10) MA - Master of Arts

11) BA - Bachelor of Arts

12) HSC - Higher Secondary School Certificate

13) SSC- Secondary School Certificate

14) ITI - Industrial Training Institute

15) IIT - Indian Institute of Technology

16) AIIMS- All India Institute of Medical Science

17) B Sc - Bachelor of Science

18) M Sc - Master of Science

19) B Com- Bachelor of Commerce

20) M Com- Master of Commerce

21) KG - Kindergarten

22) PG - Post Graduation

23) NDA - National Defense Academy

24) MPSC- Maharashtra Public Service Commission

25) UPSC- Union Public Service Commission

26) IAS- Indian Administrative Service

27) IPS- Indian Police Service

28)IRS- Indian Revenue Service

29) IFS- Indian Foreign Service

30) ICS- Indian Civil Service

31) Ph D - Doctor of Philosophy
32) MBA - Master of Business Administration
33) B Ed - Bachelor of Education
34) M Ed - Master of Education
35) B Tech- Bachelor of Technology

36) M Tech - Master of Technology

37) DBM- Diploma in Business Management
38) LLB- Bachelor of Laws
39) NCC- National Cadet Corps
40) CA - Chartered Accountant

41) D Pharm - Diploma in Pharmacy

42) B Pharm - Bachelor of Pharmacy
41) LPG - Liquified Petroleum Gas
42) ATM - Automated Teller Machine
43) KYC - Know Your Customer
44) PAN - Permanent Account Number

45) MLA - Member of Legislative Assembly
46) MP - Member of Parliament
47) CBI - Central Bureau of Investigation
48) CID - Criminal Investigation Department
49) CM - Chief Minister
50) PM - Prime Minister

51) SP - Superintendent of Police
52) DCP - Deputy Commissioner of Police
53) ACP - Additional Commissioner of Police
54) IG - Inspector General
55) DIG - Deputy Inspector General
56) Dy SP -  Deputy Superintendent of Police
57) PI - Police Inspector
58) PSI - Police Sub Inspector

58) PC - Police Constable
59) LIC - Life Insurance Corporation

60) SC- Supreme Court
61) HC- High Court
62) ICJ - International Court of Justice
63) CJ - Chief Justice 
64) C/O - care of
65) SBI - State Bank of India

66) HDFC - Housing Development Finance Corporation Limited
67) BOI - Bank of India

68) RBI - Reserve Bank of India
68) ICICI - Industrial Credit and Investment Corporation of India limited

69) NASA - National Aeronautics and Space Administration
70) ISRO - Indian Space Research Organization
71) OK - All correct
72) Mr - Master or Mister
73) Mrs - Mistress
74) NOC - No Objection Certificate
75) IAF - Indian Air Force
76) am - ante meridiem
77) pm - post meridiem
78) RADAR - Radio Detecting and Ranging
79) RIP - requiescat in pace ,rest in peace
80) PIN - Postal Index Number

81) STD - Subscriber Trunk Dialing
82) VIP - Very Important Person
83) RAW - Research and Analysis Wing
84) PWD - Public Work Department
85) PA - Personal Assistant
86) SC - Scheduled Castes
87) ST -  Scheduled Tribes
88) OBC - Other Backward Category

89) SBC - Special Backward Classes
89) NT - Nomadic Tribes
90) VJ - Vimukta Jati 
91) MSEB - Maharashtra State Electricity Board
92) HUDCO - Housing and Urban Development Corporation
93) CIDCO - City and Industrial Development Corporation of Maharashtra
94) ICU - Intensive Care Unit
95)WWW - World Wide Web

96) UP - Uttar Pradesh
97) UNO - United Nations Organization
98) TV - Television
99) UK - United Kingdom
100)TB - Tuberculosis

101) MRF - Madras Rubber Factory
102) BMW - Bavarian Motor Works

103) SUV - Sport Utility Vehicle
104) USA - The United States of America
105) UAE - United Arab Emirates

106) DNA- Deoxyribonucleic Acid
107) PMO - Prime Minister Office
108) MO - Money Order, Medical Officer, Mail Order

Noun: Case

 नमस्कार मित्रांनो,
आज आपण इंग्रजीतील अतिशय महत्त्वाचा पण खूप खूप सोपा असलेला व्याकरणाचा एक भाग शिकूया. मी सोपा ह्याच्यासाठी म्हणतोय कारण की, हा व्याकरणाचा भाग आपण कितीतरी वेळा वापरत असतो पण नक्की या भागाला काय म्हणतात हे आपल्याला ठाऊक नसते. पण बऱ्याच वेळा परीक्षेमध्ये नामाच्या विभक्ति बद्दल विविध प्रकारचे प्रश्न विचारले जाऊ शकतात त्यामुळे चला तर मग आपण आता सुरु करूया  Noun : case म्हणजेच नामाची विभक्ती....
तुम्हाला माहिती आहे का मित्रांनो नामाच्या किती विभक्ती आहेत ते..
साधारणपणे इंग्रजीमध्ये नामाच्या पाच विभक्त्या आहेत  ज्याला आपण इंग्रजीमध्ये Noun - The Case असे म्हणतो. पण एक गोष्ट मात्र नक्की लक्षात ठेवा...हे सगळं तुम्ही अगोदरच कुठेतरी वाचलेलं, पाहिलेलं किंवा लिहिलेलं आहे बरं का... आता मात्र फक्त आपण त्याची उजळणी करतोय.

1. The Nominative Case:

 याला इंग्रजीमध्ये नामाची प्रथमा विभक्ती असे म्हणतात. जेव्हा नामाचा उपयोग वाक्यामध्ये कर्ता म्हणून केला जातो तेव्हा त्या नामाची ती प्रथमा विभक्ती असते. खालील इंग्रजी वाक्ये काळजीपूर्वक वाचा.खालील प्रत्येक वाक्यामध्ये नामाचा उपयोग वाक्याचा कर्ता म्हणून केलेला आहे.

1. Aditya is reading a book.
2. Mohan went to his school.
3. Rajesh has played cricket.
4. Seema came back yesterday.
5. A dog was barking.
6. Bangalore is a clean city.
7. Gold is a precious metal.
8. Farmers work very hard.
9. Dilip sang a song.
10. Monkeys are playing tricks.

वरील दहा वाक्यामध्ये विविध नामे ही वाक्याचा कर्ता म्हणून काम करत आहेत म्हणून ही नामाची प्रथमा विभक्ती आहे.

----------------------------------------------------------------------------------

2.The Possessive Case : 

या विभक्तीला मराठीमध्ये षष्टी विभक्ती असे म्हणतात. जेव्हा एखाद्या नामाचा उपयोग मालकी हक्क किंवा अधिकार दाखविण्यासाठी केला जातो तेव्हा नामाची षष्ठी विभक्ती वापरली जाते. खालील इंग्रजीतील दहा वाक्ये जर आपण काळजीपूर्वक वाचली तर हा विभक्तीचा प्रकार आपल्या चटकन आणि सहजपणे लक्षात येतो. येथे फक्त एक गोष्ट लक्षात ठेवा. षष्ठी विभक्ती मध्ये नामाची मालकी दाखविण्यासाठी  नामानंतर Apostrophe नावाचे एक विरामचिन्ह वापरावे लागते. ते कसे वापरतात ते पुढील वाक्यात बघा....

1. This is Dilip's car.
2. That is Soham's book. 
3. This is girls' hostel.
4. It is Rani's garden. 
5. Anil Kapoor's film will be released very soon.
6. There is  Surekha's farm house. 
7. That is Anil's bungalow.
8. Here is Meena's bicycle.
9. I visited Rajesh Shinde's blog.
10. He stole Vivek's pencil. 

आता खालील काही शब्द काळजीपूर्वक वाचा.....

   Dilip's car - दिलीपची कार
Soham's book-सोहमचे पुस्तक
girl's hostel-एका मुलीचे होस्टेल
girls' hostel-अनेक मुलींचे हॉस्टेल
cow's tail-एका गाईचे शेपूट
cows' tail-अनेक गाईंच्या शेपट्या
Anil's bungalow-अनिलचा बंगला
Vivek's pencil-विवेकची पेन्सिल
Meena's bicycle-मीनाची सायकल
Surekha's farm house-सुरेखाचे शेतातील घर
Ajay and Vijay's car -अजय आणि विजय या दोघांची एक कार
Ajay's and Vijay's car - अजय आणि विजय यांच्या वेगळ्यावेगळ्या कार

---------------------------------------------------------------------------------

3. Vocative Case: 

आपण बऱ्याच वेळा आपल्या सभोवती असलेल्या मुलांना, मित्रांना, आई-वडील यांना किंवा आपल्या आजूबाजूच्या व्यक्तींना हाक मारून बोलवत असतो. उदाहरणार्थ खालील वाक्ये वाचा...
आदित्य, इकडे ये.
विजय, खाली बस.
अशाप्रकारे इंग्रजीमध्ये पण हाक मारून नावाचा उल्लेख केल्यानंतर त्याला संबोधन विभक्ती किंवा Vocative Case असे म्हणतात. येथे आपल्याला इंग्रजीत लिहितांना एक गोष्ट पक्की लक्षात ठेवायची आहे.
ती म्हणजे इंग्रजीत वाक्य लिहीत असताना ज्याच्या नावाचा उल्लेख केला त्या नावानंतर आपल्याला स्वल्पविराम म्हणजे comma वापरावा लागतो. आता खालील इंग्रजीतील काही वाक्ये बघा म्हणजे लगेच तुमच्या लक्षात येऊन जाईल.

Aditya, come here.
Vijay, sit down.
Friends, help me please.
God, help me.
Follow me, Vishal.
Students, keep silence in the classroom.
Anil , close your eyes.
Surekha, don't open that window.
Sukanya, complete your homework.
Folks, listen my words carefully.

----------------------------+---------+-+++++------------------------------

4. Objective Case: 

 जेव्हा एखादे नाम हे वाक्यातील क्रियापदाचे कर्म म्हणून काम करते तेव्हा त्या  नामाची विभक्ती द्वितीया विभक्ती म्हणजे Objective case असते. खालील दहा वाक्ये काळजीपूर्वक वाचल्यानंतर  लगेच सगळी विभक्ती आपल्या लक्षात  येईल.

Aditya sings a song.
Mohan writes a letter.
Vijay opens the door.
Rahul plays football.
I  help friends.
Farmer cuts a tree.
India win the match.
Refugees visit India.
Govind makes a kite.
Teacher teaches English.

वरील दहा वाक्यांमध्ये a song, a letter, the door, football, friends, a tree, the match, India, a kite आणि English ही दहा नामे द्वितीया विभक्ती मध्ये आहेत. वाक्यातील द्वितीया विभक्ती ओळखण्यासाठी एक सोपी पद्धत आहे. वाक्यातील क्रियापदाला काय? हा प्रश्न विचारला की, द्वितीया विभक्ती मधील नाम समजते. खालील दोन उदाहरणे बघा....

Aditya sings song.
What does Aditya sing ? - a song.
Mohan writes a letter.
What does Mohan write? - a letter.
Farmer cuts a tree.
What does a farmer cut? - a tree.

-------------------------------------------------------------------------------

5. The Dative Case: 

 इंग्रजीमधील वाक्यात कर्म दोन प्रकारचे असतात. एक प्रत्यक्ष कर्म आणि दुसरे अप्रत्यक्ष कर्म. वरील गोष्टी थोड्याशा अवघड जरी वाटत असतील तरी त्या खूप सोप्या आहेत हे तुम्हाला खालील वाक्य वाचल्यानंतर लगेच लक्षात येईल. प्रत्यक्ष कर्म म्हणजे direct object व अप्रत्यक्ष कर्म म्हणजे indirect object होय. वाक्यातील जे नाम प्रत्यक्ष कर्म असते त्याची द्वितीया विभक्ती असते तर जे नाम अप्रत्यक्ष कर्म असते त्याची  चतुर्थी विभक्ती असते. वरील चौथ्या प्रकारात आपण प्रत्यक्ष कर्म म्हणजे द्वितीया विभक्ती बद्दल शिकलो आता आपण चतुर्थी विभक्ती बद्दल शिकूया. एका वाक्यात जेव्हा दोन कर्म असतात तेव्हा वस्तू ही प्रत्यक्ष कर्म असते तर व्यक्ती ही अप्रत्यक्ष कर्म असते. खालील वाक्य शांतपणे वाचल्यानंतर आपल्याला सर्व गोष्टी लगेच लक्षात येतात.....

1) I gave Aditya a pencil.

Aditya - Indirect object (Dative Case)
a pencil - Direct object ( Objective case)

2) I told Madhav a story.

Madhav - Indirect object (Dative Case)
a story - Direct object (Objective Case)

3) I taught Dipak Mathematics.

Dipak - Indirect object.(Dative Case)
Mathematics - Direct object (Objective Case)

_--------------------------------------------------------------------------------